Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
1. fuéra!. 1. fuera!. (a). interjekzioa. Kanpora!   Fuera! Fuera emendik eta ez etorri geixao. Sin. kánpora!. 2. fuera. (a). posposizioa. Kanpora.   Fuera de. Aura etxetik fuera dabill aspaldixan./ Orrek eskolatik fuera eztau liburuik zabaltzen. -tik fuera. Sin. kánpora.
fuéraka. (b). Pelotan taldean jokatzeko modu arrunta. Tantoa galdu ahala jokalariak kanporatu egiten dira.   Manera usual de jugar a pelota en grupo, eliminando sucesivamente a los que pierden el tanto. Errekreo denporan fueraka jokatzen giñuan. Sin. barruka. «A barrus barrus» esan izan dute kaletar askok.
fuérte. 1. fuérte, fuértia. (a). adjektiboa. Indartsua, gogorra.   Fuerte. Oso mutil fuertia da. 2. fuerte. (a). adberbioa. Gogor.   Fuerte. Jo fuerte pelotia.
fumau. (a). aditza. Fumar. Sin. erre.
fundámentu, fundámentua. (b). izena. Ganora.   Energía, formalidad, garbo. Eguardixa ta oinddio bazkaixakin asi barik. Zelako fundamentu gutxi daukazun. . fundamentu gutxiko. esapidea. Sin. gánora gutxíko. fundamentuz. esapidea. Sin. gánoraz.
fundamentu gutxiko. esapidea. Sin. gánora gutxíko.
fundamentuz. esapidea. Sin. gánoraz.
fundámentuzko, fundámentuzkua. (b). izenlaguna. De fundamento. Ik. gánorazko.
fundídu. (a). aditza. FUNDIRU (LEIN.). Mea edo metala urtu.   Fundir. Labe altuak soplantiak-eta zauken su eitteko, eta tolba batian gora ixotze zan minerala ta an funditze zan; aura etaratze zan gero olako kanal batian, ta formak emote jakuen. Don. Sin. urtu.
fundiziño, fundiziñúa. (a). izena. Fundición.
funéral, funerála. (b). izena. Funeral. Ik. elizkízun, entiérru -o, okasiño.
furrustára, furrustaría. (b). izena. PURRUSTÁRA. Norbaiti berotasunean egin ohi zaion haserrealdi laburra.   Refunfuño, bufido. Berandu aillegau nitzalako furrustaria ein zostan uezabak. Katuak, ezustean harrapatutakoan, egin ohi duenari ere hala esaten zaio. Sin. erremuskára, murruskara. furrústaka. (c). adberbioa. PURRÚSTAKA. Furrustadak egiten.   Refunfuñando. Egun guztia furrustaka pasatzen dozu./ Furrustaka jardun jostak aguazillak. Don.
fusturi. Ik. jústuri.
gaba. Ik. gau.
gában, gabána. (c). izena. Gabán, abrigo. Gabana ta abrigua bat. Gabana len esaten jakon, gabandunak errixan bi ero egoten zien bakarrik: Goiko Kondia ta Beeko Kondia; bestiak danak e, jakedunak, da jakera aillegatzen eztienak tunikadunak. Don.
gabándun, gabandúna. (d). izena. Gabana daramana, distintzio ezaugarria antzina. Ik. gában.
gabárdina, gabárdinia. (b). izena. Gabardina. Bazen gure mutikotan "Gabardinas" esaten zitzaion eskeko bat.
gabeko mitxeleta, gabeko mitxeletia. izena. "Polilla, mariposa nocturna." (SB Eibetno)
gabérdi, gaberdíxa. (b). izena. GAUERDI. Gauerdia.   La medianoche. Gaberdixan esnatzen bada zigarrotxua erretzen dau. gaberdi zarrak. izena. (Eibar) Gauean berandu. Bazan Plaentzian Gautxorixa deitzen zetsen bat, gaberdi-zarrak baiño len etxera juaten ez ekixana. (SM Zirik)
gaberdiko meza, gaberdiko mezia. izena. (Eibar) Misa del gallo.