Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
erlákezten
ermosúra
ermosúra, ermosuría. (c). izena. Edertasuna; gauza ederrak aurrean ikusten direnean erabilia, batez ere.   Hermosura; referido, sobre todo, a cosas hermosas que están a la vista. Gernikako ferixan izan nitzan atzo, ta aura zan ermosuria./ Onek die zure seme-alabak, e? Au da au ermosuria./ Sagastira sartu eta ermosura aura ikusi nebanian negar eitteko gogua etorri jatan.
ernara txikixa
© Arturo Elosegi
ernára, ernaría. (c). izena. (Eibar) Enara.   Golondrina. Goizeko euzkixakin ernarak ataratze detsue jardun oso pozgarrixa. (Etxba Eib) Ik. golóndrina, txío.
ernara txiki, ernara txikixa. izena. (Eibar) Delichon urbica. Avión común. (SB Eibetno)
ernári. (c). adberbioa. ERNÁI. Animalia bat umea egiteko.   Preñada. Dícese de los animales. Ernari daukau biae gaztia./ Eztakitt biorra ernari eztagon. Lelenguan eztok jakitten; gero bai: ernai dago ero antzu dago. Don. Sin. umia eitteko (pertsona eta animaliak), ume esperuan egon (pertsonak) txala eitteko (behiak). Ik. ántzu, geldíttuta, bueltau.
érne. 1. erne. (b). da aditza. Germinar, brotar. Letxuga azixa aspaldi eraiñ neban baiña bape ezta erne. 2. erne. (c). du aditza. Erne eragin. Bero onek laster erneko dau porru landaria. 3. erne, ernía. (c). izena. Hazi bat ereindakoan lurrean lehenengo agertzen dena. Bizarraz ere bai.   Brote, Primer germen de semilla. Garixak ernia agiri dau./ Bizarra juan ein jatan, baiña berriz be ernia agiri dot. Ik. ernémun. 4. ernia, ernía. izena. "Perretxiko ugari hazten danian batera. Bariña aldameneko pagadi batera sartu giñanian, ha zuan perretxiko-ernia! Ze zuan ha!" (SB Eibetno). Sin. botada. 5. erne egon. aditza. 1. erne egon. (c). esapidea. Zoli egon, argi egon.   Estar atento. Ganauzain dabillenian be erne egoten da zuen mutikua. Sin. árgi égon, zoli egon. 2. erne egon. (c). aditza. Esna egon.   Estar despierto. Goizian eguna zabaldu orduko erne nenguan. Ik. ésna.
ernegagárri, ernegagarríxa. (c). adjektiboa. ERNEAGARRI. Desesperante, fastidioso, -a. Gosiak egon da aoko miñagatik jan eziñ izatia da ernegagarríxa.