Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
bobilis-bobilis
bólo
bobilis-bobilis. Ik. binbilis-bonbulu.
bóda, bódia. (a). izena. Boda. Ik. eztégu.
bokádillo, bokádillua. (a). izena. Bocadillo. Sin. ogíbittarteko.
bokazíño, bokaziñúa. (b). izena. Vocación (apaiz-mojatarakoa, batik bat). Makaleko bokaziñua geunkan ba mutikotan./ Gero ziero joan jakon bokaziñua. Bokaziñua etorri, euki, joan...
bóla. 1. bóla, bólia. (b). izena. Bola-jokoan erabiltzen den egurrezko bola. Bolia zuzen botatzia ezta erreza. Zenbaitek bolo eta bolotan dio. Ik. bóleta. 2. bóla, bólia. (b). izena. Bola, esfera. Perurenak bolia jaso dau esku bakarrakin./ Edur-bolia eittera goiaz. 3. bóla, bólia. (a). izena. Bíceps, tríceps. Ikutu zelako bolia daukaten./ Ezkerreko boliak ixo dost. Besoko bola eta ankako bola, zehaztu nahi denean. 4. bola, bolia. (a). izena. Kaikuei lokarrien puntetan adornu gisa jartzen zaizkien artilezko pelotak. Bai, bolak zian arixa ebagitta, eta borlak arixa txintxilizka. Bolak kaikuanak. Maria.
bola-jóku, bola-jokúa. (b). izena. Partida del juego de bolos. Amar milla pezetako bola-jokua etara najuan./ Bola-joku inportantia dago Elgetan. Jokoari berari bola-joku baino boleta esaten zaio gehiago. Ik. bolá-prémixo, bóleta.
boláleku, bolálekua. (b). izena. Bolera. Sin. bolátoki.
bolante. Ik. burdí-bólante.
bólante-errubéra, bólante-errubería. (d). izena. Burdi-bolantearen gurpila. Ik. burdí-bólante.
bolá-prémixo, bolá-prémixua(k). izena. Saridun bola-jokoa. Da gero boletia, Edurdunguan sonaua, da urtian egote zan ba, ekiñaldi baten e, bos duroko urriakin, bola-premixua. Hil. Bola-joku eta bola-premixo Sin. gisa entzun ohi dira, baina lehenarekin, egiten diren joku guztiak izendatzen dira eta bola-premixokin, ostera, askotan, sari nagusia: txapela, bildotsa, etab. izan ohi duena.
bolára. 1. bolara, bolaría. (b). izena. Bolada. Fruta edo barazki mota bat, esate baterako, ugari dagoen sasoia.   Ointxe daukau tomate bolaria. bolarán. (c). adberbioa. Ugarialdian. Lekia bolaran daukau. 2. bolara, bolaría. (b). izena. Epoca, racha. Bolara baten formal ibilli zan baiña berrido be eranai emonda dago. 3. bolara, bolaría. (b). izena. Torbellino de viento, agua, etc. Aize-bolariak txapela eruan dost./ Ur-bolaria etorri zanian larri ibilli giñan.
bolári, bolaríxa. (b). izena. Jugador de bolos. Bolari onak dare Osintxun.
bolátoki, bolátokixa. (b). izena. Bolera. Bolatoki barrixa dago Eibarren. Sin. boláleku.
boláu.
bolauak
© Jaione Isazelaia
1. boláu, boláua. (b). izena. Urari gozagarri gisa botatzen zaion azukrez eta arrautza-zuringoz egindako ore solidoa.   Bolado. Txokolatiakin batera ura bolauakin artzen zan./ Pozik San Martzialen ura bolauakin eran giñuala ta. Sot.
etxiaren bolaua egiteko egurrak
© Jaione Isazelaia
2. boláu, boláua. (c). izena. Hormatik kanpora irteten den teilatu zatia.   Alero. Txitxinpia, txitxiña jausten dan leku ori. Bolaua. Benito. Sin. álero.
bólea, bóleia. (b). izena. Aidean jotako pelotakada.   Volea. Retegik eun boleatik gora joittu gaur.
bóleta, bóletia. (c). izena. El juego de bolos. Manueli asko gustatze jako boletia./ Makina bat boleta einddakuak gaittuk gaztetan./ Da gero boletia, Edurdunguan sonaua, da urtian egote zan ba, ekiñaldi baten e, bos duroko urriakin, bola-premixua. Hil. Hiru txirlorekin jokatzen da gure inguruan. Ik. trumóiak jo, txírlo, azpijan. bóletan. (b). A los bolos. Atsalde osua boletan jardun dabe. Boletan eiñ, jokatu, ibilli, jardun...
bolkáu. Ik. bulkáu.
bolkét, bolkéta. (d). izena. Bolketedun gurdia. Bolketa guk lelengo ona ekarri gerra ezkero, Apatamonasterixotik, Bixkaittik, ekarri giñuan. Satsetarako ta, areia ta, olako gauza astunak, lurretan da. Jun da blaust uzteko. Partikia erdiko zeretik aurrera. Arasa dobliak eukitze jittuan orrek. Don. Sin. karaketx (Eib.).
bolkétau. (d). du aditza. Bolketeari eraginez karga lurrera bota. Oni, bolketa ipiñi zanian, bolketau esate jakon. Don.
1. bolo. Ik. bóla.