Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
béra
bérba
béra. (a). izenordaina. Aura-ren indartzailea.   Arek berak nai zebana itte zeban.
berákatz, berákatza. (a). izena. . Allium sativum. Baratxuria.   Ajo berakatza baiño fiñaua izan. (b). esapidea. Oso fina izan.
berákatz-átal, berákatz-atála. (b). izena. Diente de ajo.
berákatz-buru, berákatz-burua. (b). izena. BERÁKAZBURU. Cabeza de ajo. BERÁKAZBURU ahoskatu ohi da.
berakatz-kordak
© Jaione Isazelaia
berákatz-kórda, berákatz-kordía. (c). izena. BERÁKAZKORDA. Ristra de ajos. BERÁKAZKORDA ahoskatu ohi da. Sin. berákatz-sórta.
berákatz-sálda, berákatz-saldía. (a). izena. BERÁKASALDA. Caldo de ajo. Bixamona pasatzeko ezta txarra berakasaldia. BERÁKASALDA ahoskatu ohi da.
berákatz-sórta, berákatz-sortía. (b). izena. BERÁKASORTA. Ristra de ajos. BERÁKASORTA entzuten da gehiago. Sin. berákatz-kórda.
berákatz-zopa, berákatz-zopia, -ak. (b). izena. BERAKAZOPA. Sopas de ajo. Eta goiz aldera berakazopak jan giñuzen./ Ondo einddako berakazopia gauza edarra da. Pluralean, batik bat. BERAKAZOPA ahoskatu ohi da. Pluralean, batik bat.
beráko, berakúa. (b). izena. Diarrea. Familixa guztia berakuakin dabill. Sinonimoen artean hau izango da «serioena», nonahi erabiltzekoa. Ik. kakaberáko, trípetako, kakalarri, kakapirri.
berándu. (a). adberbioa. BERANDÚA. Tarde. Atzo berandu etorri nitzan. NOIZ galderari erantzuten dionean berandu, baina izan aditzarekin BERAND berándu abarrían. (c). esapidea. Berandu, ordua pasa eta gero. Ik. abarrian. beranduan. (b). adberbioa. Ezorduan. Muy tarde, en hora intempestiva Atzo, beranduan, zarata batzuk entzun zien./ Orri beranduan ibiltzia gustatze jako. berándugi. (a). BERANDUTXO. Beranduegi. Demasiado tarde
berandúko. 1. beranduko, berandukúa. (b). izena. Tardío. Dícese sobre todo de aquellas frutas y hortalizas que dan el fruto tardíamente. Aurten beranduko kipulaik eztou sartu./ Patata-saill ori goizaokua ala berandukua da?/ Badakizu beranduko lanak zelakuak izaten dien. 2. beranduko, berandukúa. (d). Emakumea urtetan aurrera doala izandako haurra.
berandútu. (a). da aditza. Hacerse tarde. Barriketan berandutu ein jat eta banoia klasera.
beranéante, beranéantia. (c). izena. BERANÍANTE. Veraneante, turista. Badatoz gure beraniantiak./ Sekula baiño beraneante geixao egon ei da Donostian. Duela hogeita hamar bat urte arte, "turista" hitza sartu eta inposatu zen arte, hitz hau erabiltzen zen.
beranéau. (b). du aditza. BERANÍAU. Veranear. Beraneatzen egon giñan lekuan, Zuazo de Cuartango ero. Eli.
beráneo, beráneua. (b). izena. BERANIO. Veraneo. Beraneo denporan bete eitte zan Deba.
beraska, beraskia. adjektiboa. (Antzuola) "Belaxka. Freskotasuna galdutako barazki edo belarraz, tortilla ondo egitekeaz edo pertsona sinple, umore gutxiko eta bromarik onartzen ez duenaz esaten da, adibidez. Tortilla beraska-beraska zeuan." (Lar. Antz)
beraskatu. Beraska bihurtu. Alako eskarola ederrak zeen, bi izotz in dittu eta dana beraskatuta geatu dia. (Lar. Antz)
berátu. (b). da-du aditza. Ablandar poniendo a remojo. Bakillaua ondo beratu biar izaten da, babak eta garbantzuak pe bai./ Liñu-sortak, gero ara potzura bota, an eztakitt zenbat denpora egongo zan, an beratu eitte zeben, euki. JJp. bératzen euki. (b). Tener a remojo. bératzera bota. (b). Echar a remojo. Botaizu babak beratzera.
berátzi. (a). izena. Bederatzi.   Nueve.
berátziurren, berátziurrena. (b). izena. Bederatziurrena. Pertsona bat hil ondorengo bederatzi egunetan egin ohi zen elizkizuna. Elizako beste motibo batzuengatik ere egin ohi zen. Joane-Olañeta zanan beratziurrenian da ama. Ik. óndra.