Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
beláun, beláuna. (a). izena. Rodilla. belaun gorrixetan jarri. esapidea. "Belauniko, praka eta galtza barik." (Lar Antz).
belaunáldi, belaunaldíxa. (d). izena. Generación. Sin. gízaldi.
belaunbiko
© Ezezaguna
belaunbíko. (a). adberbioa. De rodillas. Belaunbiko egon nitzan kastigauta. belaunbiko jarri. (a). aditza. Arrodillarse. Oiñ belaunbiko jarri ta errezau.
belaunbikótu. (b). da aditza. Arrodillarse. Sin. belaunbiko jarri.
belaunbúru, belaunburúa. (c). izena. Rodilla, extremo de la rodilla. Belaunburua aundittuta daukat.
beláundu. (d). da aditza. Eroritako landarea (artoa, garia...) berriro zutitu arkua eginez.   Levantarse el trigo, el maíz, etc., caído, formando arco. Artua udabarrixan aiziak bota zeban da oin belaunduta dago.
belaunéko, belaunekúa. (c). izena. Kolpea belaunean. Nik artu juat belaunekua!
beláun-kátillu, beláun-kátillua. (b). izena. Rótula. Belaun-katillua apurtu ei dau.
beláxe. (b). adberbioa. Berehalaxe.   Enseguida. Medikuak esan dau belaxe datorrela. Azen.: bélaxe ere bai. Sin. segittúan. Ik. derrépente, béla.
belazarrak
© Aitor Usobiaga
belazar, belazarra. (d). izena. Corvus corax. Cuervo. Sin. okela-bela.
beléndriñ, belendríña. (c). adjektiboa. Okerra, sorgiña.   Traviesa, brujilla. Zetan dabill gure neskatilla belendriña? Umeei, neskatilei batez ere, esan ohi zaie maitekiro.
béllu, bellúa. izena. . Izena jaso dugu, baina ez dakigu zein landare den.
belozidáde, belozidadía. (a). izena. Velocidad. Egundoko belozidade arpegixakin ibiltzen da motorrian. Sin. abixadía.
belozípedo, belozípedua. (d). izena. Hala deitzen zitzaien lehenengo bizikletei, frantsesez ere hala esaten zelako. Ik. bizíkeleta.
beltxijoia
© Joxerra Aihartza
beltxijóe, beltxijóia. (c). izena. BELTXIJOI. Apus apus. Enara beltza.   Vencejo. Len telegrafo kabliak beltxijoiz beteta egote zien. Sin. egabera baltz (Ang.), abijoi (Eib.). Sin. abijói, egabera baltz. Ik. txío.
Beltxíor. (d). Meltxor. Bada BELTXIORRENEK
beltz. BALTZ. BELTZ eta BALTZ Biak entzuten dira. Ubera eta Angiozarren bigarrena ia beti, eta ekialdera lehena gehiago. Pertsona berak ere biak erabili ohi ditu sarri. Eratorriekin ere berdina gertatzen da. 1. beltz, beltza. (a). adjektiboa. BALTZ.

Negro, -a.

 komentario 1 bél-beltz. BAL-BATZ. 1. bel-beltz, bel-beltza. (b). adjektiboa. BAL-BALTZ. Muy negro. Zelakua zuan neskia? Plazentziako kaleko zenbait lekutan /s/ erabili ohi dute /ts/ eta /tz/ren ordez). 2. bel-beltz, bel-beltza. (b). adberbioa. BAL-BALTZ. Muy negro. Bel-beltz zeuan zerua. beltza izan!. (c). esapidea. Gogorra izan. Baltza da gero familixa orrena: amabost egunen bueltan iru kanposantura. béltza pasáu. (c). esapidea. Uste eztako bat edo ezbehar bat gertatu. Beltza pasau jatan atzo plaian. Etxosten ba erropa guztiak arrapau... beltzak ikusi. Ik. górrixak ikusi. 2. beltz, beltza. (b). adjektiboa. Negro, complicado. Gauzia beltza dago gure taillerrian. adj. gisa ere bai. Gauzia beltza dago gure taillerrian. 3. beltz. (d). adberbioa. Ugari. Orrek dirua beltz jaukak./ Lana beltz eindakkua don bere denporan.
beltzéko, beltzekua. (c). izena. BALTZÉKO, BALTZIKO. Karta-jokoan, puntuan, batik bat, txanka, zaldia, erregea eta batekoa; puntu bakarra balio duena, alegia.   En el juego de cartas, "al punto" sobre todo, los que valen solo un punto. Onek dittuk kartak: iru beltzeko./ Beltzekua besteik eztot ikusten.
beltzíttu. BALTZÍTTU. 1. beltzittu. (b). da-du aditza. Ennegrecer. Ogi au geixegi beltzittu jatzu. 2. beltzittu. Amoratar. Ankia beltzittu jatan egun batetik bestera./ Betondua beltzittu dau. 3. beltzittu, beltzittúa. (b). izena. Moratón, cardenal. Beltzittu galanta daukat oinddio ipurdixan. Sin. béltzuna, -e. Ik. úluna.
beltzíxka, beltzixkía. (c). adjektiboa. BALTZÍXKA. Beltz samarra.   Negruzco, tirando a negro.