Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
belarrigogor
béllu
belarrigogor, belarrigogorra. (Eibar) "Musikarako belarri ona ez duena. Belarrigogorra izan arren, beti kanturako prest.
belarriko miña (sedum album)
© Jaione Isazelaia
belarriko miña bedarra (rhodiola rosea)
© Jaione Isazelaia
belárriko miñán bédar, belárriko miñán bedárra. (c). izena. . BELARRI-BEDAR. sedum album. Belarri belarra, teilatu belarra.   Uva de gato. Teilatu gainetan eta egiten den kaktus tankerako landare potolotxoa. Laminetan egoten da eta hauek estutu ezkero sendagai den ura botatzen du. Bere izenak dionez belarriko mina kentzeko erabiltzen da, baina oso indartsua da eta, beraz, kontuz erabiltzekoa. Rhodiola rosea delakoari ere ematen zaio izen hau; landatuta ikusi dugu zenbait baserritan. Erabilpen berdina du.
belárrimotz, belárrimotza. (b). adjektiboa. BELARRIMOTX. Erdaldunengatik esan ohi da (zen?) mespretxuz.   Los que se sienten xenófobos lo dicen de los castellanos. Len kanpotarrak zien belarrimotzak, oiñ bertakuak. Ik. azúrbaltz, máketo.
belárritente, belárritentia. (d). adjektiboa. Belarriak gora begira dituena.   De orejas tiesas. Ant. belárriapal.
belárrittako, belárrittakua(k). izena. Pendiente(s). Belarritako dotoriak dauzkazu.
belárrizabal, belárrizabala. (c). adjektiboa. De orejas salientes. I be txikitan belarrizabala itzan. Ezizen edo burla bezala. Ik. bélarri, Kápelas.
belárrondoko, belárrondokua. (a). izena. Bofetón en la cara. Ik. belárrezkiñako.
bela txiki. Ik. belátxinga.
belátxinga. 1. belátxinga, belátxingia. (c). izena. Pyrrohcorax graculus. Bela mokohori eta hankagorria bandadatan ibiltzen dena. Grajo, chova. Rioja aldian belatxinga bandara galantak ikusten die. 2. belátxinga, belátxingia. (c). izena. Corvus monedula. Grajilla. Belea baino txikiagoa. Sin. bela txiki.
beláun, beláuna. (a). izena. Rodilla. belaun gorrixetan jarri. esapidea. "Belauniko, praka eta galtza barik." (Lar Antz).
belaunáldi, belaunaldíxa. (d). izena. Generación. Sin. gízaldi.
belaunbiko
© Ezezaguna
belaunbíko. (a). adberbioa. De rodillas. Belaunbiko egon nitzan kastigauta. belaunbiko jarri. (a). aditza. Arrodillarse. Oiñ belaunbiko jarri ta errezau.
belaunbikótu. (b). da aditza. Arrodillarse. Sin. belaunbiko jarri.
belaunbúru, belaunburúa. (c). izena. Rodilla, extremo de la rodilla. Belaunburua aundittuta daukat.
beláundu. (d). da aditza. Eroritako landarea (artoa, garia...) berriro zutitu arkua eginez.   Levantarse el trigo, el maíz, etc., caído, formando arco. Artua udabarrixan aiziak bota zeban da oin belaunduta dago.
belaunéko, belaunekúa. (c). izena. Kolpea belaunean. Nik artu juat belaunekua!
beláun-kátillu, beláun-kátillua. (b). izena. Rótula. Belaun-katillua apurtu ei dau.
beláxe. (b). adberbioa. Berehalaxe.   Enseguida. Medikuak esan dau belaxe datorrela. Azen.: bélaxe ere bai. Sin. segittúan. Ik. derrépente, béla.
belazarrak
© Aitor Usobiaga
belazar, belazarra. (d). izena. Corvus corax. Cuervo. Sin. okela-bela.
beléndriñ, belendríña. (c). adjektiboa. Okerra, sorgiña.   Traviesa, brujilla. Zetan dabill gure neskatilla belendriña? Umeei, neskatilei batez ere, esan ohi zaie maitekiro.