Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
barruko ikara
básatza
barruko ikara, barruko ikaria. (d). izena. (Eibar) "Barne emozioa. Irakorri-geia barruko ikariagaz amaittu neban.
barruko naiez, barruko naieza. (Eibar) "Barne egonezina, ondoeza. Juan lanera eta barruko naiezak artu nau.
barruko siku, barruko sikua. izena. (Eibar) "Idorreria. Barruko sikuakin dabill aspaldi onetan
barrúko tristúra, barrúko tristuría. (c). izena. Larrigura.   Cuerpo triste. Juanek barruko tristuria kentzeko pare bat kopa joteittu goizero.
barrú-usaiñ, barrú-usaiña. (c). izena. Etxeko ate eta leihoak luzaro itxita egoten direnean barruan egin ohi den usaina. Bakaziñotatik bueltan barru-usaiñ bat zeuan aguentau ezinddakua.
bart. (c). adberbioa. Anoche. Bart berandu etorririk izan bia dau gure neskiak./ Ze ibilli za bart oian ainbeste zaratakin. Aditza orain aldian.
bartz, bártza. (c). izena. Zorri arrautza.   Liendre. Bartzak agirittu zure umiak illian. bartzak kendu. (c). esapidea. (Eibar) Astindu, egurtu. Santu madarikatu onek egurkada ederrak artu biar jestaz. Kristo badok pe, kristonak ikusi biar jitxuk. Neuk kenduko jetsadaz, bartzak ezezik baita milagru usaiñak pe! (SM Ezten)
baru. Ik. baráu.
barutz. Ik. bárautz.
basábei, basábeixa. (c). izena. Basoan larrean libre ibili ohi den behia. Garai batean, behi gorria, kasta gogorrekoa.   Vaca montaraz. Len basabei ugari zan mendixan./ Edurtia zanian ero bakarrik erretiratzen zittuan basabeixak. Erribeixak pe esate jakuen. Klem. Sin. errí-béi, larrébei. Ik. basaganáu, beigórri.
basaganáu. . 1. basaganáu, basaganáua. (c). izena. Mendian libre ibili ohi den aberea.   Ganado que pasta libremente en el monte. Urbixa aldian basaganau asko dabill. Ik. basábei, errí-béi. 2. basaganáu, basaganaúa. (c). izena. Pertsona hezigabe, kirten eta gizartean konportatzen ez dakienari esan ohi zaio. Arek lagunarterako ta etxok balio, basaganau utsa dok eta.
basakatu, basakatúa. (b). Gato montés (?). Katamixar, paparrori, paparzuri, jineta eta abarri, gutxi daudelako oso ezagunak ez direnez, askok basakatu generikoaz deitzen dio.
basáko, basákua. (d). adjektiboa. (Eibar) Basatia.   "Montaraz. Alperrik kalera etorri eta kalian geldittu, basako aundi bat izan zan beti.
basakrístau, basakristáua. (c). izena. Pertsona hezigaitz, kirten eta basati xamarrengatik esan ohi da.   Dícese de las personas muy rudas y asociales. Ori ezta personia, ori basakristaua da.
basaliñu, basaliñúa. (d). Linum bienne, etab.. Lino silvestre.
basalizar, basalizárra. izena. . BASOLIZAR. Sorbus aucuparia. Serval de los cazadores.
basaperréjill, basaperrejílla. (d). izena. . Petroselinum hortense. Perejil silvestre. Ortuko perrejila bezalakoa, berez harri artean eta etxe ingurutan hazten dena.
Amuskibar basarrixa
© Jaione Isazelaia
básarri, básarrixa. (a). izena. BÁSERRI. Caserío. BASARRIKO OGIxa eta KALEKO OGIxa bereizten dira. Eta BASARRIKO ESNIA, ARRAUTZAK, etab. Kalia ondo dabillenian, baserrixa be ondo. esaera. (Antzuola) Baserriak kalearen beharra duela adierazten duen esaera. "Sin.: Kalian diruik ezpadao, basarrixan jai." (Lar Antz).
basarri-arotz, basarri-arotza. (c). izena. "Carpintero dedicado a arreglar y construir caseríos y aperos de labranza." (SB Eibetno).
basárrittar. BASÉRRITTAR. 1. basárrittar, basárrittarra. (a). izena. Habitante de caserío. Ant. káletar. 2. basárrittar, basárrittarra. (c). izena. De modales o comportamiento rústicos. Ez ari izan basarrittarra./ Basarrittarraua dok goldia baiño. Kaletarrek adar-soinuan erabilia, batik bat.