Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
atetxákur, atetxakúrra. (b). izena. Aterako egokia den txakurra.   Perro idóneo para guardar la puerta. Nai bozue, neuk jaukat zuendako moduko atetxakurra politta.
ate-txóri, ate-txoríxa. (d). izena. Quicio de puerta. Don. Ik. txori.
atezúlo, atezulúa. (c). izena. Ate bitartea.   Resquicio de la puerta. Onek basarriko atiok, bakizu, onek, bi zatiko ate onek; gu joan da, gabian ixi-ixilik atezulotik begira, Mikaela pipia erretzen. Eli. Sarraila-zuloari ere deitzen zaio atezulo.
aton, atona. (Antzuola) "La persona bien aseada y compuesta." (Izag Antz).
atondu. aditza. "Componerse." (Izag Antz).
átorra, átorria. (d). izena. Antzinako gizon-alkandora luzea.   Camisa antigua de hombre. Nik aittajuna ezautu naban, da arek atorra esate otsan. Eunezkua, belaunetaraiñokua. Don. Ehunezkoa, belaunetarainoko luzea eta praken barrutik erabiltzekoa zela diosku.
atrásau. 1. atrásau. (a). aditza. Atrasar. 2. atrásau, atrasáua. (b). adjektiboa. Atrasado, -a. Ori munduko gauzaik atrasauena dok.
atráso, atrasúa. (b). izena. Atraso.
atrébentzia, atrébentzia. (c). izena. Atrevimiento. Atrebentzia bia da gero ori esateko. atrebentzia ez bada. (c). esapidea. Zerbait delikatua galdetzeko edo esateko sarrera formula. Atrebentzia ezpada, zenbat urte daukazu?
atrebídu. 1. atrebídu. (a). da aditza. ATREBIRU (D). Ausartu.   Atreverse. 2. atrebídu, atrebidúa. (a). adjektiboa. Ausarta.   Atrevido, -a. Daukan edaderako oso atrebidua da.
átsalde, átsaldia. (a). izena. ARRASALDE (EIB.). Arratsaldea.   La tarde.
atsaldeón. (a). interjekzioa. ARRASALDEON. Arratsalde on.   Buenas tardes. Bazkaria amaitu eta ilundu arteko agurra.
atséleku, atsélekua. (d). izena. Atseden-lekua. Urrutitik sendorrak bizkarka ekarri behar ziren etxeetan, bide erdian atselekua egon ohi zen. Bi esola zutik eta gainean ohol bat, karga han utzi eta gero berriz erraz bizkarreratzeko.   Descansadero para reposar las cargas cuando estas se acarreaban al hombro.
átsen, atséna. (d). izena. Atsedena.   Descanso, pausa. Arek zittuan langilliak, arek. Bos minututik bos minutura atsena tragua joteko. Ia galdua. Ik. deskántsu.
átso. ATXO. 1. atso, atsúa. (b). izena. ATXO. Anciana. Ez kasoik eiñ atsuen esanai. Ikutu despektiboa du askotan. ATSO-MASPASA idatzi zuen San Martinek, umorez. Arek ziran ardurak San Roke aurretxuan. Atso-maspasa batzuk ziarduen: «Juan ei dira Bilbora traje luzien eske.» (SM Ezten). Ant. agúra. átsozar, atsozarra. (b). Atso, baina indartua. Ant. agúrazar. 2. atso, atsúa. (c). izena. Emaztegaia edo emaztea. Broma antzean. Antzuolan asko esaten omen da.   Mujer o novia. Len plazan ikusi juat ire atsua. Zaila da esatea zentzu maitakorra ala mespretxakorra duen; bigarrenetik gehiago, ziurrenik. 3. atso, atsúa. (c). adjektiboa. Neskatila berritsuengatik esaten da.   Se dice cariñosamente por las niñas picoleras. Zuen Irati ori atsotxo bat dok (edo atsotxo bat einda jaok). Atxotxo esaten da gehiago.
atso-agura, atso-agurak. Atsoa(k) eta agurea(k). Atzo-agurak or jatozek. (Orm Aram).
atsótu. (c). da aditza. Zahartu emakumea.   Envejecer la mujer. Gizakumeak aguretu.
átun, atúna. (a). izena. Atún, bonito.
atx. Ik. áitz.
atxalde. Ik. átsalde.