Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
arrési. 1. arresi, arresíxa. (d). izena. ARRÁTZI. Errekako arrantzale tranposoek harriz egin ohi duten hesia arrainak errazago harrapatzeko.   Seto de piedras que ciertos pescadores tramposos hacen en el rio para pescar más fácilmente. Arratzixa ba, ibaixa alde bittatik, eta ipiñi arrixak alkarren gaiñian, erdira ura jun dailla, da erdi artan e esparbela-ero erreminttak egote zien peskarakuak. Aura ipiñi tta an arrapatzeko arraiñak; barbua asko egoten zan-da, aingirak pe bai-tta. Aniz. 2. arresi, arresíxa. (d). izena. (Ubera) Aldapan dagoen soroari eusteko egiten den horma. Sin. soórma.
arretxiko artu, eruan. (b). esapidea. ARRAITXIKO (EIB.). Norbait, umea gehienetan, bizkarrean hartu eta eraman. Aittak Antton arretxiko eruan eben Urbixaraiño. Ik. arréburroka.
arrézkero. (b). adberbioa. ARREZKEROKAN. Ordutik.   Desde entonces. Beiñ asarrealdi gogor bat izan giñuan da arrezkero ezka aixkiratu. Azen.: árrezkero ere bai. Ik. ordú ezkero, ordútik.
árri.
arri xeia
© Aitor Usobiaga
1. arri, arríxa. (a). izena. Piedra. Ik. arri-kóskor. Arríxak eztauka begirik. (c). esaera. Hau esan ohi da norbaitek norbaiti harria jaurtitzen dionean, harriak elkarri botatzeak duen arriskuaz ohartarazteko. arri tta orma ibili. (c). esapidea. Gogor, osasuntsu ibili. Aspaldixan arri tta orma najabik. 2. arri, arríxa. (b). izena. Pedrisco. Arrixak ortu guztia apurtu dau. Sin. arriabar (Eib.). Sin. arríabar. arrixa eiñ. (b). Harri zaparrada egin. Joan dan zapatuan Elgetan arrixa eiñ i zeban. 3. arri, arríxa. (c). izena. Zorrozteko, ehoteko edo beste eginkizun batzuetarako erabiltzen diren harriei arri, besterik gabe, esaten zaie askotan, eta ulertzen da testuinguruan. Jakina, hauek badute gehienetan bere izen berezia.   Llámase genéricamente a muchos objetos de piedra que normalmente además tienen su nombre específico. Kutxilluak arrixan pasau biako die./ Arrixa gastau jako txiskeruai. Ik. arraitz, erpíllarri, ségarri, txiskero-arri, zorróztarri. errótarri, errótarrixa. (b). izena. Muela de molino. 4. arri, arríxa. (d). izena. Lehengo etxetan egon ohi den harrizko fregadera.   Fregadera de piedra de las cocinas antiguas. Goiz guztia ontzi garbitzen jardun dot arrixan. Gaur egun fregadera. arrikua eiñ. (d). Ontziak garbitu. Gaur ia galdua. Ontzixak garbittu esan ohi da.