Adjektiboak
despregontzau, despregontzaua. adjektiboa. (Antzuola) "Lotsagabea. Ume despregontzaua alakua, aittajaunai be barre./ Ume despregontzau onek eozer gauza." (Lar Antz)
Etim.: «desvergonzado».
2. destartalau, destartaláua. (a). adjektiboa. Destartalado, -a. Bizikleta destartalau batekin ibiltzen da.
2. dézente, dézentia. (b). adjektiboa. Handi samarra. Bastante grande. Zaparrara dezentia ein ddau./ Mozkor dezentia arrapau giñuan atzo.
3. dézente, dézentia. (b). adjektiboa. Itxurazkoa, on samarra. Aceptable, decente. Eztaukat erropa formalik, jertse au da dezentiena.
2. dezididu, dezididúa. (c). adjektiboa. Ausarta. Atrevido, -a, decidido, -a. Beti izan da dezididua.
2. diabru, diabrúa. (a). adjektiboa. Okerra. Travieso, -a. Mutiko diabru onekin ezin ddot burutu. "Díabru" da zenbait pertsona bihurriren ezizena.
Ik. demoníentro, demonío, démontre.
2. diru-gose, diru-gosía. (c). adjektiboa. Diruzalea. Codicioso, -a. Etxe ortakuak beti izan die diru-gosiak.
3. distingidu, -a, distingidúa, -ía. (b). adjektiboa. Berezitasunen batengatik nabarmentzen dena. Distinguido, -a. Oñati beti izan da erri distingidua.
DISTINGIDA ETORRI dio Hilarik inudetzatik zetozen emakumeez jarduterakoan: Gero arek (iñudeak) bi urte eiñ aberats-etxian ala, ta orrek etorte zienian, distingida etorte zien. Bai jantzixan, bai buruko illiak... belarrittakuak pe diferentiak, tertziopelozko jantzixak... Hil.
dóillor, doillórra. (d). adjektiboa. Ruin, mezquino, -a. Persona zittal eta borondate txarrekuei esate jakue doillorrak.
Doilloren gauzie medranuek jan. esaera. (Aramaio) Pertsona zekenak gordetako gauzak alperrik galtzen direla. (Orm Aram).
1. dontsa, dontsía. (d). adjektiboa. Txarrerako, gaiztokeriarako joera duena. Gure tia Margari dontsia zuan. Dana txarrerako jaukan. Klem.
Emakumeez erabilia.
2. dontsa, dontsia. (d). adjektiboa. "Pesada, pelma. Emakumezkoengatik esaten da. Gauza bati buruz jardun eta jardun egiten duen emakume aspergarria. Dontzia da gero gauzia, beti kontu berdiñak esaten!
dóntsu, dontsúa. (c). adjektiboa. El/la dichoso, -a. Se usa sobre todo cuando uno está molesto de tanto oir hablar de un tema. Bariante dontsuoi be etzan bela akabatzekua./ Roldan dontsu orrek emun dau makiña bat zeresan.
Beti zentzu peioratiboa. Sin. zoríoneko.
1. dotóre, dotoría. (a). adjektiboa. Elegante. Traje dotore batekin etorri zan./ Gizon dotoria da.
Ik. ápaiñ, txúkun.
1. dúango, dúangua. (c). adjektiboa. DUAKO. Debaldekoa. Geienetan frontoia duakuekin betetzen zan (SM Ezten).
Nahi izanez gero, bilatu berriro.