tíro
tíro. 1. tiro, tírua. (a). izena. Tiro, disparo, explosión. Eskupeta tirua entzun da./ Azelako tirua etara bia daben puxika orrek. TIROBATEKO. TIROBAKAR. Tiro bateko eskupeta. TIROBIKO. Tiro biko eskupeta. Eskupeta bi jaukaraz: tirobakarra eta tirobikua. (SB Eibetno). tiro eiñ. (b). TIRUA EIÑ. Disparar. Sasi artera ein najuan tiro. Sin. tirua bota, tirátu. tíroka. Tiroak botatzen. Bentanatik tiroka asi zan. tírua bota. 1. tirua bota. (a). aditza. Disparar. Ikusi orduko tirua bota najotsan erbixai. Sin. tiro eiñ, tirátu. 2. tirua bota. esapidea. "Gezurra edo exagerazio bat esan. Orrek botatze jittuk tiruak!" (Lar Antz). 3. tírua bota. esapidea. "Hizkuntza baten gaizki esaten den hori eta horrek sortzen duen belarriko mina, 'dundurixua'. Gure mutikuak botatze jittuk tiruak, euskeraz aaztu in bi jaku, ze da baiña au." (Lar Antz) tírua eiñ. 1. tírua eiñ. (a). aditza. Explotar.
Tirua ein ddau kubiertiak. 2. tirua eiñ. (a). aditza. TIRO EIÑ. Disparar. Zeiñek ein ddau etxeaurrian tirua? 3. tirua eiñ. (c). esapidea. TIRO EIÑ. Kirolari batek pot egin azkarregi hasteagatik. Amargarren kilometruan tirua ein najuan./ Mindegiak tirua ein juan azkenengo tronguan./ Tiro galantak egon zittuan azkenengo maratoian.
2. tíro, tírua. (b). izena. Tximiniako kebidea zabaldu eta itxi egiten duen burdina. El tiro de la chimenea. Ainbeste ke botatzeko, itxitta daukazu ala tirua?. Tximinia batek tiro ona edo txarra daukala esan ohi da, segun eta nola tiratzen duen. tirua artu. esapidea. Txondorrak edo tximiniak indarra hartu ondo tiratzen duelako. Gero nola demaseko tirua artzen daben orrek... Mateo.