Hiztegia
betéxkel. EXKEL.
1. betexkel, betexkéla. (c). adjektiboa. EXKEL. Betazal erdi eroriak dituen pertsona. Se usa para calificar a las personas con el párpado caído. Betexkela ola daukanai. Ola beera, japonesen da modura. Don.
2. betexkel, betexkéla. (c). adjektiboa. Begi erreak eta tristeak dituena. Ezton ezautzen? Alako ankaluze betexkel bat.
Ik. begíerre.
béti. BETIK. B 1. beti. (a). adberbioa. Siempre. Beti berdin! 2. beti. (a). Betidanik. Desde siempre. Nik etxe ori beti ezautu dot.
betí be. (c). De vez en cuando. Ondo bizi dok ori, beti be mozkor batzuk arrapau ta./ Gustatze jatak beti be zinera juatia. NOLANAI BE zentzua ere badu: Nik naixao neuke, beti be, zeu etorriko baziña gurera.
betíko. 1. betiko, betikúa. (a). izena. Lo de siempre. Il ontan be betikua pasau jat: diru guztia gastau./ Toki guztietan beti betikuak dabitz lanian.
2. betiko, betikúa. (a). izenlaguna. De siempre. Afaixa daukat betiko lagunekin.
3. betiko. (b). Betirako. Para siempre. Ameriketara noia baiña ez betiko./ Ez giñan mundu ontara betiko jaio. Ez dut uste oraintsu arte betirako erabili izan denik. betiko ez izan. (c). esapidea. Noizbait amaitu edo hondatu. Ordenadoria izurrau jatzula? Zer uste ziñuan, betiko zala ala?
betondóko, betondokúa. (c). izena. BEGIONDOKO. Golpe o puñetazo en la zona del ojo. Tonto abarrian burrukan asi tta azkenian betondoko edarrakin etorri nitzuan.
betózko, betozkúa. (b). izena. BEKOZKO. Ceño fruncido. Betozko illuna jarri dosta ikusi nabenian./ Zegaittik zare betozkuakin?/ Ze, egun guztia bekozkuakin egon biozu, ala?
BETOZKO (edo BEKOKI) ILLUNA, eta BETOZKUAKIN EGON, batik bat.
betúle, betulía. (b). izena. BETULA (UB.). Betilea. Ceja y también pestaña. Betuliak, eta onei be begittako betuliak esate jako. Batzuk betuliak eta onek bekaiñeko betulia. Don. "Ceja"ri bekaiñeko betule deitzen dio Don.k eta "pestaña"ri begiko betule edo betule soilik. Bekaiñ, hutsik, ez omen da esaten.
betún. 1. betun, betúna. (a). izena. Crema para el calzado. Eztotset aspaldixan zapatei betunik emon. Sin. lústre. 2. betun, betúna. (c). izena. Masilla para cristales.
bézau. (c). aditza. (Eibar) Bezatu, bihurria edo basatia etxekotu. Domesticar, amaestrar. Bezautako txakurrekin ataratzen eban bizimodua./ Gatxago izan zan a bezatzia, Arraozko biorrak ezitzia baiño.
Sin. ézi.
bezela. (a). juntagailua. (Elosu) Como. Arrunta Elosun. Arrunta Elosun. Bergarako kalean nahiko errotua. Bestetan ezaguna, baina gutxi erabilia. Ik. bezélakotxe, modúan.
bezélakotxe, bezélakotxia. (c). izenlaguna. Bezalakoxea. Igual igual que. Zeuk euki ziñuzen bezelakotxe prakak erosittut.
Bezela eta bezelako ez dira, Elosun eta Bergarako kalean (familia batzuk) izan ezik, oraintsu arte ia batere erabili, moduan eta moduko direlarik arruntak. Ostera, bezelakotxe eta bezelaxe normalak izan dira Bergara inguruan. Ik. láko.
bezélaxe. (c). adberbioa. Como. Umiak!, sukaldia len bezelaxe laga./ Nik eztakitt ze zeukan baiña drogauta bezelaxe zeuan./ Sekula jan ezpagiñu bezelaxe bertara baiño len jan. Sot.
Ik. bezélakotxe, modúan.
bezeríxa, bezerixía. (b). izena. Clientela. Esniai ura botatzen asi zien da bezerixa guztia galdu eben.
bezéro, bezerúa. (b). izena. Cliente. Eztaukat bezeruak zerbitzeko aiña arrautza./ Gu Ariznoako bezero onak ga. komentario 1 Sin. parrokiáno, -a. Ik. esne-bezéro.
béziñ. (c). juntagailua. Bezain; kualitatea konparatzekoa. Tan. Ori nik beziñ ondo dakik./ Aurten enabill iez beziñ inddartsu./ Gizon au ni bezin altua dok. Don. Jende askok ez du hitz hau erabiltzen eta larri ibiltzen da esaldi mota hau egiten. «Bilbo ezta Donostia besteko politta» eta antzekoak esaten dira ordez.
bèzpera. 1. bézpera, bézperia. (a). izena. Víspera. Akordatzen naiz. San Martin bezperia zan alkar ezautu giñuan eguna./ Bezperan abixaik eta bixok joango gaittuk.
2. bézpera, bézperak. (b). izena. Igande arratsaldeetako elizkizuna gure gazte-denboran. Vísperas. Domeka atsaldero joan biar izate giñuan bezperetara.