Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
sokakára
soman egon
sokakára, sokakaría. (d). izena. Sokakada. Aspaldiko luzeera neurria. 20 edo 30 metroko soka aipatzen du Hilarik.   Antigua medida de longitud. Ta gero ori neurri zanian, ba, asko izango zan, da esan i eban ala be: “Joño, ementxe beste sokakaa bat ogei metrokua ero, ogetamarrekua, ero, eztakiu sokioi ze ebixen. Hil.
sokamútur, sokamutúrra. (b). izena. Herri-jaietako jolasa, zezenak lepoan soka luze samarra lotuta duelarik kalez kale egiten dena. Paskuetan aurten be badago sokamuturra.
sokásalto, sokásaltua. (a). izena. SOKASALTOKA. Haur-jolas ezaguna. Inesiboan ia beti.   La comba. Sokasaltua beste jolasik etzan izeten orduan./ Ibilliko ga sokasaltuan?/ Sokasaltuan artistak giñan txikittan. SOKASALTUAN IBILI, JOLASTU. SOKASALTOKA ere bai: Neguan tortoloska ta txikilleronka, da sokásaltoka. Klem.
sokatiria San Martzialen
© BUAko guztiak
sokátira, sokátiria. (b). izena. Sokaren bi aldetatik tira eginez jokatzen den kirol ezaguna. Sokatiria dago San Martzialen. SOKATIRAN, sarrien: Sokatiran gogorrak die Nuarbekuak./ Zer, eingou sokatiran?
solámentian. (c). juntagailua. . Por cierto, desde luego. Solamentian etzeukan erropatan gastu aundirik./ Solamentian kalian egunen baten arrapatzen bot entzun biosta galantak./ Aspaldian ikusteke nenguan Bixente, ta solamentian eztago jaxo-jaxua. Esaldi hasieran gehienetan.
solbarda. Ik. sorbálda.
soldáta, soldatía. (d). izena. Kriadu eta kriadak bere lanagatik irabazten dutena.   El sueldo de criados y criadas. Leen kriauak eta kriadak soldatia eukitze juen, pagatze zotsena soldatia izete zuan. Klem./ Pentsaik orduko soldatak. Joan nintzuan amaika durokin. Eli. Fabrikakoari jornal edo kintzena deitu izan zaio hemen, zaharren akorduan behintzat. Hitza berpizten ari da eta normaltzen "sueldo" zentzuan.
soldáu. (a). izena. Soldado. Soldau asko il zan./ Geronan dago soldau./ Ogetabost urtekin joan nitzan soldau.
soldáuxka, soldáuxkia. (b). izena. SODAIXKA, SOLDÁUTZA. Soldadutza.   El servicio militar. Iñok eztau soldauxkara joan nai.
soldíau. (b). du aditza. Soldar. Soldiatzen ziarduala su artu zotsan kotxiak.
sóldu. (d). da aditza. Grano bat heldu.   Madurar un grano. Grano bat eldu eitten danian
solímau, solimáua. (d). izena. "Sublimado corrosivo". Lehengo zaharrek esana horrelakoetan: Orrek solimaua be erango leukek. Edale edo mozkor handiez, alegia, edozer gauza edango luketela esateko. Pozoi motaren bat ote den uste dute zaharrek. Maria Moliner-ek "solimán" edo "sublimado corrosivo"z zera dio. "Sustancia química formada por la combinación del cloro y el mercurio, venenosa y que se emplea en medicina como desinfectante". Ik. lizi.
solísonbra, solísonbria. (c). izena. Garai batean modan egon zen kopa: koñaka eta anisa nahastuta.
solki. Ik. sórki.
solo. Ik. soo.
solómo, solomúa. (b). izena. Lomo de cerdo. Solomo erria ogi bittartian, gauza gozua.
soltáu. (a). da-du aditza. Soltar(se). Atzo detenidu zabena soltau dabe./ Orrek eztau pezetaik soltatzen./ Ganaua soltau zanian ipursaltoka asi zan. Ik. jaraiñ, librau, eskátu. gérrikua soltau, zintturóia soltau. (d). esapidea. (eufemismoa.) GÉRRIKUA. Kaka egin. Etxoingo dau puxkat berorrek, gerrikua soltatzera joan biarra daukat eta. Baina guretzat txikitan aittajunak zintturoia soltatzia beste gauza bat zen: praketatik zinturoia kentzea, gogait eragiten genionean, siesta denporan ohean saltoka-eta, zinturoiaz guri emateko.
sólte. 1. solte. (b). adberbioa. Askatuta, libre.   Suelto, sin atar. Zapata-sokia solte daukazu./ Makiña bat zoro dabill solte. 2. sólte, sóltia. (c). adjektiboa. Soltura handikoa.   Suelto, resuelto. Neskekin tratuan da, oso soltia zan./ Oso pelotari soltia da. Ik. líbre.
soltéro, -a, solterúa, -ía. (a). izena. Ezkongabea. Soltero, -a. Ik. mútilzar.
soltúra, solturía. (b). izena. Soltura. Berbetan dantzan baiño soltura aundixaua dauka.