Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
re
riskalo
riskalo. Ik. nískalo.
risti-rasta. onomatopeia. "Igurtzi baiña indarrakin." (SB Eibetno). Ik. ri-ra.
robillóe, -i, robillóia. (c). izena. . Níscalo. Ik. piñátela.
rodámentu, rodámentua. (b). izena. Rodamiento. Badie Bergan iru rodamentu fabrika. Ik. juegóorros.
romana. Ik. errómana.
roska, róskia. (a). izena. Rosca. Sin. ari. roskan egon. esapidea. Estar en rosca. Sin. aríxan égon.
roskan egon. esapidea. Estar en rosca. Sin. aríxan égon.
rúbixo, -a, rúbixua, -ia. (a). adjektiboa. -A. Rubio, -a.
ruína, ruínia. (a). izena. Ruina.
run-run. onomatopeia. "Ronroneo del gato. Sorbaldan katua
ruso, rúsua. (a). izena. Ruso. Izagirrek RUSUA deitzen dio ipar ekialdeko haize hotzari: "Frantzí-iparra, frantzí-aizia: la rusia!. (c). interjekzioa. Zenbait adinekok erabiltzen duen biraoa. La Rusia, au jakin izan baneu bela etorriko nitzuan./ Mekauben la Rusia!, kendu adi paretik! LA INDIA! ere esaten da. La India!, beti lan eta lan eta kobrau zer?
sáale, sáalia. izena. Saralea. "Paja de maíz o el forraje seco que se da al ganado." (Izag Antz).
sahatsa
© Jaione Isazelaia
sahatsa
© Jaione Isazelaia
sahatsa
© Jaione Isazelaia
sáats, saátsa. (c). izena. . salix atrocinerea. Sahatsa, saratsa.   Sauce, salguera. Errekatxo ondotan batik bat hazi ohi den sastraka edo zuhaixka. Mordoa hazten da elkarren ondoan, eta esaerak dioenez lehenengo loratzen den zuhaitza da. Hemen, zuritu eta kurutzegixak egiteko erabiltzen dira. Kurutzegiak (sahats-makila zurituak) sortan jarri, puntan elauntza eta erromeroa ipini, abarka sokaz lotu eta Erremu Santu egunean elizara eramaten dira bedeinkatzera. Gero metro bete inguruko makilak egin, gurutze forma eman ezpaltxo batez, eta etxeko soro eta zelai guztietan jartzen dira. Txikiak ere egiten dira ateburuetarako. Ik. kurútzegi.
sabéloi, sabéloixa. (d). izena. Sabel-lohia. Umeak jaio berrian izan ohi duten kaspa.   Caspa infantil. Umiak eta jaio-berixan eukitze zebena; oiñ aiña etzittuan baiñau be itten-da, sendo sendua igual eukitze juen zera, sabeloixa. Klem.