Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
paskuazkúa eiñ
patrífilio
paskuazkúa eiñ. (c). PASKUAKÚA EIÑ. Confesar y comulgar por Pascua. Aintxiñan Paskuazkua eitteko txartela biar izate zan, da ortarako dotriñia preguntatze zeban abadiak.
pasku-sari, pasku-sarixa. izena. (Antzuola) "Bergarako Pazkoetan eman ohi den saria, paga." Aurten ondio pasku-sarixa emoteke nao.” (Lar Antz).
pasmabedar. Ik. pasmo bédar.
pasmo, pasmúa. (b). izena. Zornea.   Pus. Pasmoz beteta dauka eridia. Sin. zorna.
pasmo bedarra
© Jaione Isazelaia
pasmo bédar, pasmo bedárra. (c). izena. . PASMABÉDAR. anagallis arvensis. Murajes. Leku freskotan hazten da, sagarpetan, batik bat. Belar honen kirtena edo hosto bat apurtzen denean halako ur gorrixka higuingarri bat ateratzen da, zapore mina duena. Erabilpen ugarikoa: gure artean, garitxuak sikatzeko, pasmoa ateratzeko, gogortasunak xamurtzeko eta abar erabili izan da. Sin. tétano bédar.
pasmótu. (c). da aditza. Zornetu.
pástel. 1. pastel, pastéla. (a). izena. Pastel. 2. pastel, pastéla. (d). izena. Uberako zaharrek gailetei deitzen zieten. Etara bi ardau botilla, azeitunak eta pastelak. 3. pastel, pastéla. (c). izena. (eufemismoa.) Kakapila. Etxe aurrian laga juan pastela txakurrak. pastela laga. (c). PASTELA TOPAU. Arazoa, korapiloa utzi besteentzat, edo aurkitu. Fabrikia kiebra jo, langilliei pastela laga eta ospa egin juan./ Pastel edarra topauko dabe etxian bakaziñotatik bueltan.
pastelérixa, pastelérixia. (a). izena. Pastelería.
pasteléro, pastelerúa. (a). izena. Pastelero.
pastóre, pastoría. (a). izena. Artzaina.   Pastor. Au gaztai au pastoriai erosittakua da. Artzaiñ, ezagutu arren, ez da esan ohi.
pastore aundi. Ik. búzkantz.
Pastóre égunak. (d). izen propioa. Zozomikoteen hemengo izena. Martxoaren azkenengo eta apirilaren lehenengo egunak. Eguraldi txarra egin ohi du. Don. Ik. márti.
pastóre-txábola, pastóre-txábolia. (d). izena. Ardi-txabolaren aldamenean egon ohi den artzainaren txabola txikia. Bat ardi-txabolia da ta bestia pastorian txabola. Bost pastore-txabola. Guk pastoria esaten dou, artzaiña be esaten dok paiña. Elusu aldian artzaiña esaten da, artzaiñetxía esate jakuan, albuan txiki bat egoten zuan, txabolatik albora eindda. Don. Sin. artzaiñetxe (Elos.). Ik. ardí-txábola.
pastóretza, pastóretzia. (c). izena. Artzantza. Ogei urtian ibilittakua da pastoretzan.
patano. Ik. plátano.
patáta. 1. patata, patatía. (a). izena. . solanum tuberosum. Patata. edarra patatia!. esapidea. "Norbaiti egia esaten ez duenean edo zerbait behar bezala esaten ez duenean esaten zaio." (Lar Antz) 2. patata, patatía. (b). izena. Galtzerdietako zuloa.   Agujero en el calcetín. Egundoko patatia dauka galtziak. Praketakoari ere dei dakioke.
patata-koko, patata-kokua. izena. (Eibar, Soraluze) Escarabajo de la patata. Sin. eskárabajo.
patáta-záku, patáta-zákua. (b). izena. Saco de patatas. Ik. zakú-patata.
patatazittáko, patatazittakúa. (c). izena. Patata hazitarakoa, hazitarako patata.   Patata de siembra. Aurten patatazittakua sekula baiño karuao dago.
patérnoster, patérnosterra. (c). izena. Aita Gurea, Ave Maria eta Gloriak osatzen duten errezu multzoa.   Paternóster. Iru paternoster errezau daizkun biaje on bat eitteko.