Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
pánpano
paráda
pánpano, pánpanua. (d). adjektiboa. Ederra, mardoa. Lurreko jeneroez esana.   Hermoso, lozano, tratándose de productos del campo. Gauzia ola fresko ero mardo datorrenian, panpanua. Artua be igual, ero letxugia ero, oso mardo datorrenian, panpanua dator ero dago. Klem. Beraz, PÁNPANUA ETORRI edo EGON, eta ez «izan».
pánpot. 1. panpot, panpóta. (d). izena. Opil borobil eta txikia, gerra ingururarte-edo okinek gosaritarako banatzen zutena.   Cierto pan redondo y pequeño. Panpota, bollua. Lenao panaderuak armozutarako partitzen zittuen goizian, kafesniakin jateko. Erredonduak, opiltxuak; panpota esate jakuan. Klem./ Goizian armozua kafe kon letxe, panpota mai gaiñian nai beste. Cel. 2. pánpot, panpóta. (d). adjektiboa. Aurpegi borobil eta beteko neskez neska-panpóta entzun ohi da inoiz. Zuen Lierni ikusi dot, eta aura dago neska-panpota. Ik. ponpot.
pantáloe, -i,, pantáloiak. (d). izena. Bragas, culeros de mujer. Len pantaloiak esate jakuen, oiñ kuleruak.
pantalónera, pantalonería. (d). izena. Prakak egiten dituen jostuna. Pantaloneria, andrakumia praka josten dedikatzen zana. Don.
pao. Ik. págo.
paotxa. Ik. pagátxa.
papa. izena. (haur hizkera.) (Eibar) Ogia.
Papámoskasa. (d). "El Papamoscas"; Burgosko katedraleko irudi bat da, gure aurrekoen garaian oso ezaguna, nonbait. Fijau za zelako zatarra dan eta zelako ao alia daukan? Papamoskasa emuten dau./ Bazan Bergan bat “Papamoskasa” esate zotsena. Aho handiko pertsonez "papamoskasa emoten dau" esaten zen.
pápar. 1. papar, papárra. (b). izena. Pecho. Arrautzia paparrera jausi jatzu./ Alkarri paparretik ebatuta ixa burrukan eiñ eben. 2. papar, papárra. (d). izena. Behiak lepoan esegita duen larrua. Beixan paparra ero bularra esaten jau. Don. 3. papar, papárra. (c). izena. Pechuga. Gaur oillasko-paparrak bazkaltzeko.
pápardo, pápardua. (c). izena. Itsas-arrain handia, formaz bixiguaren antza duena.   Palometa. Bixiguik etzeuan da papardua ekarri dot.
papárgorri. 1. papárgorri, papárgorrixa. (c). izena. Paparra gorria duena. Txantxangorrixa txori papargorri bat da. 2. papárgorri, papárgorrixa. (d). izena. Motatxoria. Sin. motatxóri, neguta gorri.
paparo. Ik. parápo.
paparréko órratz, paparréko órratza. (d). izena. Broche. Paparreko orratza dok adornutarako orratza; orratza ero brillantiak ero zeoze daukana; orratzakin katiatzen dok paiña; bistia daukana. Klem.
papárrori, papárrorixa. (d). izena. martes martes. Marta. Gutxi ikusten dira gure lurretan eta askok "basakatu" deitzen die. Gauza bera gertatzen da paparzuri eta jinetekin ere. Ik. basakatu, jíneta, papárzuri.
papárzuri, papárzurixa. (d). izena. Martes foina. Garduña. Bai, paparzurixa, basakatu ero ortaikua badok. Klem. Oilotegietan pikardiak egin izan ditu paparzuriak. Sin. lepázuri. Ik. papárrori.
pápel. 1. papel, papéla. (a). izena. Papel. Papela merke dago. 2. pápel, pápelak. (c). izena. Documentación; los papeles. Fronteran papelak eskatu zotsen, euki ez, eta kartzelara. Edadetuek darabilte gehienbat.
papeláda, papeladía. (b). izena. Simulación, comedia. Asarre papeladia ein ddau, baiña barrutik pozik dago./ Badatoz Gabonak, eta urteroko papeladak ein biakoittugu. Ik. plánta.
pápera, páperak. (b). izena. Eztarriko gaitza.   Paperas.
paputz, paputza(k). izena. Papo. Lanai laga zotsanetik orri azi jako paputzak. Pluralean sarriago.
papuztu. (d). aditza. Gizendu, puztu. Eztot aspadixan ikusi Ixidro baiña ziero papuztuta ei dao.