Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
ota-jaiki
ota-jaiki, ota-jaikixa. (d). izena. Otea jotzeko tramankulua. Ik. artájaiki.
ota-kerten, ota-kertena. (c). izena. Ota-makila. Palo de argoma. Ik. óta.
otálora, otáloria. (c). izena. Otearen lora.
otá-lur, ota-lúrra. (c). izena. Lehen otea egondako lurra; lur ona.   Tierra donde hubo un argomal, buena para la labranza. Ota-lurrian patata ona eitten zuan.
ota-móltso, ota-moltsúa. (d). izena. Ota-sastraka, orpo bakarretikoa nahiz gehiagotikoa.   Argoma, referiéndose a su copa. Bultza eiñ eta ota-moltso gaiñera jausi nitzuan. Aura be otamoltso majua don. (d). esaera. Pertsona karakter txarreko eta inori onik opa ez dionaz esan ohi da. Aura be otamoltso majua don.
otamoxtarrak. "Los de Legazpia, Gabiria, Ezkioga, Urretxua, Zumarraga." (Izag Antz)
ótana, ótania. (c). izena. Opil zapala, gutxi harrotua, Arabakotzat jotzen dena.   Otana, cierto pan redondo, aplastado, compacto, al parecer de origen alavés. Ogi zuri, Arabakua ero, ogi aplastauoi; otania; arrotu barekua. Klem. Lauko ogixa ere deitzen ei zitzaion.
otanero, otanerue. (d). izena. (Leintz) Okina. Aek Sin. panadéro.
otari. OTAI. Ik. ótadi.
ótarra, ótarria. (d). izena. Esku-saskia.   Cesto. Berak ezpaeukan animoik, istantzerarte ibilli lanian, da artu otarria ta etxera aguro, laga afaixai-tta. Hil. Ik. kótzara, zésto.
otatxorixa
© Ezezaguna
otatxóri, otatxoríxa. (d). izena. Saxicola torquata.. Tarabilla. Sin. txinbo karkar.
otátxur, otatxúrra. (d). izena. Otadietan erabiltzen zen atxur hortz-luzea.   Azada que se utilizaba en argomales. —Ota-ipurdiak sarrittan etara biako zittuan da. Klem. Sin. ondío-atxur.
ótatza, ótatzia. (c). izena. Ota asko dagoen parajea.   Argomal. Zuen itturrittik gora, an dago otatzia, an.
otondo bedarra
© Ezezaguna
ótondo bédar, ótondo bedárra. (d). izena. . STACHYS OFFICINALIS. Betónica. Kirten eta orri iletsuak dituen landare hau pagadi, harizti eta sastrakadietan hazten da. Kirten zuzenekoa, orri gutxi izaten du.
otórdu, otordúa. (d). izena. Mahaian eserita egiten den jatordua. Bakaziño guztietan otordu formal bat ezkiñuan eiñ. Sin. jatordu.
ots, ótsa. (b). izena. Zarata. Baten baten ankaotsa entzun da gabian. Hitz konposatuen bigarren osagai bezala bakarrik: Egurrots, euriots, kanpaiots... Bestelakoan zarata
óts éiñ. (d). dio aditza. (Osintxu) OTX EIÑ. Deitu.   Llamar. Zu, mesedez ots eixozu amai. /Azkenian otx eitten jakon Gomezkortatik onutz dauan basu orri. Hil. Gutxi erabilia. Ohikoa, diar eiñ . Sin. díar eiñ. Ik. déittu.
otsáill, otsáilla. (d). izena. Febrero. Ia galdua. Zaharrek oroitzen dute. Erabili febrero Ik. katúill. Otsailgo ilbete, edurra ni bete. esaera. (Izag Oñ). Elur asko egin ohi du, nonbait, otsaileko hilbetean. Otsailgo lora, ezpalitz oba. esaera. (Oñati) (Izag Oñ). Otsaileko eguraldi ona, kaltegarri. Otsaillan mitxeleta orixak, martixan gorularixak. esaera. (Izag Oñ). Otsaillian mitxeletia baiño ardi artian otsua obe. esaera. (Lar Antz) Eguraldi ona ez da komeni izaten hain goiz.
otsin. Ik. ósiñ.
ótso, otsúa. (a). izena. Lobo. Ik. ardi-nárru. Kanpuan uso, etxian otso. (c). esaera. Otsua aittatu, otsua agertu. esaera. "Gazteleraz: 'hablando de Roma el Papa se asoma'." (Lar Antz) otsuai be ez opa. Sin. txakurrai be ez opa.