Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
nekéztu
neskazále
nekéztu. (c). da-du aditza. Nekeza bihurtu, zaildu.   Volverse difícil, dificultar. Nekeztu ein da lana billatzia./ Beltza izatiak nekeztu zotsan bizimodua. Sin. zailddu. Ant. erréztu, samúrtu.
nekoso. Ik. nekétsu.
nene. izena. (haur hizkera.) Esnea.
neófito, neófitua. (d). adjektiboa. LEÓFITO. Neófito, novato. Tratoriakin mugatik bera jausi da, neofito xamarra be bada ta. Gutxi entzuna.
nerbióso, -a, nerbiosúa, -ía. (a). izena. Nervioso.
nérbixo, nérbixua. (a). izena. Nervio (bere adiera guztietan). Nerbixo gutxiko personia./ Nerbixotatik ze moduz zabitz?/ Nerbixon bat dauka bizkarrazurrak arrapauta.
nérbixotako, nérbixotakua. (c). izena. Buruko gaitza. Hala deitu izan zaie eritasun psikikoei.   Llámase así a las enfermedades mentales. Gazte-gaztetatik dago nerbixotakuakin./
nére, nería. izenlaguna. Mi, mío. Nun dago nere jertsia. Neria osoik eta zuria erdibana. esaera. (Antzuola) NERIA NERETAKO, ZURIA DANONDAKO. "Bost inporta bestiak." (Lar Antz). nere artian. (b). esapidea. Nere baitan. Nere artian esan neban: emen zeoze rarua pasatzen dok pa. nere eguna. (b). ZURE, HAREN... EGUNA. Urtebetetze eguna. Laster da nere eguna./ Zure egunian Lasara joango ga afaltzera. Umeen, eta ez hain umeen, artean "nere zorionak" entzuten da orain barra-barra.
neregandu. Ik. beregándu.
néska, neskía. (a). izena. Chica, muchacha. Don.k dionez, gutxi gorabehera neskatilla izango litzateke 13 bat urte arte, neska-koskor 8-13, neskagazte 13-23, eta neska hortik aurrera, neskazar bihurtu arte. Ant. mútill. Ik. neskátilla. neská-mútiko, neská-mútikuak. (b). izena. Neska eta mutikoa, familia bateko seme-alabez ari garenean, neska(k) eta mutikoa(k), bestelakoetan. 12-13 urte artekoei esaten zaie. Ik. neska-mutil. neská-mútill, neská-mútillak. (b). izena. Neska eta mutila, familia bateko seme-alabez ari garenean, neska(k) eta mutila(k, bestelakoetan. Ze familixa daukazue? néskak píxatzia. (d). (lagunartekoa.) Berpizkunde asteleheneko ohitura. Ez dakigu zehatz zer den. Oitturia bai Paskua bigarrengoz, gure aurrekuei entzuten: jaixak, San Martingo erromeixia ta gure aittak eta esaten juen erak gaztiak zien denporan neskak pixatzia; garizuman aber pixuan irabazi in daben. erromaniakin (barreak). Don. Uste dugu, besterik gabe, dantzarakoan neskei heltzeaz eta jasotzeaz ari dela. Urteko lehenengo erromeria izan ohi zen Paskua (Berbizkunde) astelehenez Ozaetako San Martinen egiten zena, eta mutilek neskak "pixatzeko" aprobetxatzen zuten, nonbait.
neska-lóra, neska-loría. (d). izena. Mujer virgen. Osorik dagona, loria, neska-loria. Neska-loría da ba sekula aprobau eztabena, osorik dagona. Don. Ik. bírgo.
neskagázte, neskagaztía. (b). izena. Gutxi gorabehera 13-23 urteko neska.   Muchacha. Ik. néska.
neská-kóskor, neská-kóskorra. (b). izena. 8 urtetik 13 bat arteko neskatila, Donatoren arabera.   Muchachita. Gure neska-koskorra ta zuena lagun aundixak die. Puxka bat koskortutakoa, alegia. Azen.: neska-kóskor, neska-koskórra ere bai. Ik. mutil-kóskor, néska, neskámotz, neskátilla, koskor.
neskálaguntza, neskálaguntzia. (b). izena. Neskari mutilak etxera laguntzea, baserrira batik bat, erromeria ostean eta.   Dícese de la costumbre Ordubeteko bidian joan neskalaguntzera ta ordaiña, deskidau ezkero, belarrondokua izaten zuan./ Beiñ neskalaguntzatik etxerakuan estatara jausi nitzuan.
neskama, neskamia. izena. (Eibar) "Criada, sirvienta, chacha." (SB Eibetno).
neskámotz, neskámotza. (d). izena. Neska-koskorra.   Muchachita (se dice en tono cariñoso). Nun ete dabill gure neskamotza.
neska-pánpot, neska-panpóta. (d). adjektiboa. Aurpegi potolo eta biribileko neska. Ik. pánpot.
neskáta, neskatía. (c). izena. El ligue, o su intento, por parte del hombre. Zuen aittak gazte denporan neskatia besteik etxeukan buruan./ Makiña bat neskata einddakua zuan. ANDRATA, ANDRATAN, eta abar ere erabiltzen dira, gizon nagusiagoen artean eta emakume nagusiagoez aritzerakoan, batik bat. MUTILLETA, MUTILLETAN, GIZONETA, GIZONETAN eta abar ere, oso gutxi, baina entzun daitezke. andráta, andratía. izena. El ligue, o su intento, por parte del hombre. NESKATA, NESKATAN, eta abar ere erabiltzen dira, gizon gazteagoen artean eta emakume gazteagoez aritzerakoan, batik bat. MUTILLETA, MUTILLETAN, GIZONETA, GIZONETAN eta abar ere, oso gutxi, baina entzun daitezke. Ik. mutilléta. neskátan. (b). adberbioa. Ligatzen, edo hartan saiatzen, bederen. Neskatan gogorra zuan Kaximiro. NESKATÁRA. Ligatzera. Goldenera joaten giñuztan neskatara. NESKATATIK. Neskatan ibilita gero. Neskatatik etxeruzkuan estatara jausi tta saietsa apurtu najuan.
neskátilla, neskátillia. (b). izena. Muchachita (13 bat urte artekoa, gutxi gorabehera). Boluko neskatillia ta guria lagun aundixak die. Ik. néska.
neskatxiki, neskatxikixa. (d). izena. (eufemismoa.) (Eibar) Prostituta (euf.). I, mutiko. Mesedez esango al deskuk Sin. tortola.