Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
merézimentu
métal
merézimentu, merézimentua. (c). izena. Merecimiento. Ze merezimentu ein dozu zuk olako erregaluak jasotzeko.
meríenda, meríendia. (a). izena. Merienda. meríendetan. (c). adberbioa. En la merienda, merendando. Meriendetan dare segalarixak./ Meriendetan bi bokadillo jaittu.
merillu. Ik. míllu.
meríñake, meríñakia. (d). izena. Soinekoari bueloa, mardura, emateko antzina barrutik jartzen zitzaion armazoia.   Miriñaque.
mérittu, mérittua. (c). izena. Gaur MERITU entzuten da gehiago. Mérito. Zazpi ume azi baittu, eztauka merittu makala.
merkáliñ, merkalíña. (d). izena. Sagar mota geza, batik bat sagardotarako dena.   Variedad de manzana dulce.
merkátu. (b). da-du aditza. MERKÉTU. Merkeagotu.   Abaratar(se). Asko merkatu da tomatia.
merkáu, merkáua. (b). izena. Mercado; el de abastos, por antonomasia. Eibarren eguastenian itten da merkaua./ Lengo merkauan etxiak ein zittuen.
merke. 1. merke. (a). adberbioa. Barato. 2. merke, merkía. (a). adjektiboa. Barato, -a.
merkeáldi, merkealdíxa. (c). izena. Zerbait merke dagoeneko sasoia. Aspaldixan piñuak merkealdixa dauka./ Tomatiak merkealdixa daukanian aprobetxatzen dau jentiak tomatadia eitteko. Askotan bi hitz bezala sentitzen dira: merke aldi. komentario 1
merketári, merketaríxa. (c). izena. Merkataria, eroslea. Batik bat ganadu eroslea: harakina, tratantea, baserrira erosketa egitera datorrenean. Pinuak, lurra, etab. erosi nahi dituena ere bai.   Mercader, comprador. Gaur merketarixa izan dou txalak ikusten. Auraxe merketarixa, erraldia bosteun pezeta bakarrik ainddu dosku ta. Etimologia herritarra dirudi. Hitz zaharra merkatari izango da, baina hauek beti merke erosi nahi dutenez, ba merketari. Konpradore ere esaten da, oso generikoa bada ere. Ik. erostéille, konpradóre, trátante.
merketu. Ik. merkátu.
merkezurrían. adberbioa. Merke, pezetari begiratuz.   Mirando a la peseta, racaneando. Txaketa au merkezurrian erosittakua don da alakua urten jon./ Ori beti azkenengo orduan ibiltzen don plazan, beti merkezurrian.
mérma, mermía. (d). izena. Merma. Patatiak merma asko dauka aurten. Aprobetxagarria ez dena, ustela edo matxarra delako.
mermáu. (c). du aditza. Tamainuz gutxitu.   Mermar. Perretxikuak asko mermatzen dabe zartaiñian.
mermena. Ik. bérbena.
mértxi. (b). (eufemismoa.) Eskerrikasko.   Gracias. Mertxi erregaluagatik./ Bueno bai, mutxo mertxi (erdi brometan). Eskerrikasko esatea gehitxo iruditzen denean esaten da, gehienbat, ia euf. gisa. Ez da bestea bezain serioa. Etim.: frantseseko "merci". Ik. eskerrikásko.
mesáonotxe, mesáonotxia. (b). izena. Mesilla de noche. Mesaonotxe gaiñian dago zure erlojua.
meséde, mesedía. (a). izena. Favor. Mesede bat eskatzera nator. Sin. fabore. meséde eiñ. (b). dio aditza. On egin. Erretirua artziak mesede ein ddotsa. mesédez. (a). Por favor. komentario 1 Sin. fabórez. mesédez eta fabórez. (b). esapidea. (adierazkorra.) Ixilik egon ari mesedez eta faborez. Ixilik egon ari mesedez eta faborez.
gari-metia
© Asier Sarasua
garo-metak
© Asier Sarasua
méta, metía. (b). izena. Belar, garo, gari... pila konikoa.   Montón cónico de hierba, haces de trigo, etc. Aiziak metia bota dau./ Sapaixa beteta daukau ta metak ein biakoittugu zelaixan.. Batzuentzat denak dira metak, baina Bergarako leku askotan metak eta zuatzak bereizten dira: Garo-zuatza (edo bedar-zu(b)atza) erdian zuatz-makila duen garo-multzoa da; garo-metia (edo bedar-metia) makilarik gabeko garo-bilduma. Behin-behineko belar pilak, adibidez, bedar-metak dira; iraunarazteko asmotan eta zuatz-makila eta guzti egindakoak, bedar-zuatzak. komentario 1 Ik. bedar-méta, gari-méta, garo-méta, zuátz.