Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
litx. 1. lítx, lítxa(k). izena. Lanazko jertseei egiten zaizkien pilotatxoak. Litxez beteta daukazu jertsia. 2. lítx, lítxa(k). izena. Arropa edo ehunari, zahartu edo apurtutakoan, bistan geratzen zaizkion hari zatiak.   Hilacha. Litxak darixola dauzkan prakamotz zar batzukin ibiltzen da./ Litxa, arixak, ari-puntak, zarrak balia bezela, gastauta dareneko moduan: litxa. Don. Ik. álbeni, ízpi, líxtu.
litxakin. Ik. láiño.
litxarreríxa, litxarrerixía. (c). izena. LITXARKERIXA. Gutiziazko jakiez esan ohi da: goxokiak, jaki garestiak, etab., batik bat ezorduan edo ezkutuan jaten badira.   Dícese de los antojos en el comer: golosinas, alimentos caros, etc., sobre todo si se comen a deshora y a escondidas. Goiz guztia litxarrerixak jaten, da oiñ eztauka bazkaltzeko goseik. litxarrerixán ibilli. (c). esapidea. LITXARKERIXÁN IBILLI, LITXARRERÍXAK EIÑ. Litxarreriak jaten jardun. Atsalde guztia litxarrerixan zabitz. Sin. maizeríxak eiñ.
litxarréro, -a, litxarrerúa. (c). adjektiboa. Beti litxarrerian dabilena.   El/la que gusta de comer melindres a deshora. Armaixua giltzaz itxi biakou, gure txikixa litxarrera aundi bat eindda dago ta.
litxatu. Ik. líxtu.
lixa-pótzu, lixa-potzúa. (d). izena. LÍXIBA-POTZU. Sukaldean edo kanpoan egon ohi zen zuloa lixibontziko urak joan zitezen.   Agujero o pozo redondo sobre el cual se colocaba la tina y al que iban las aguas residuales de la colada. Len lixibia barrika aundi baten eitten zuan, eta gaiñetik ura botatzen jakuan, eta azpixan eukitzen juan ba ola redondo. potzu bat. Sukaldetan be leku askotan egote zuan tiñiandako lekua, eta, erropa mordua ezta, ipintze zuan izara ero trapu zuri bat eta sutako autsa gaiñian ipintze zuan eta ara botatze zuan ura; arek zuritze juan erropia, sutako autsan zerak eta urberuak. Urberua galdarakara bat ero bi bota eta aura azpira pasatzen zuan, ur zikiña lixapotzura. Klem. Sin. lixi-aska.
líxi. Ik. lizi.
lixi-aska, lixi-askia. (d). izena. Lixibako ura jasotzeko harrizko askatxoa. Tiñakuak izate zien, ta lixi-askia; tiñakotik ur berua bota, ta askia beien, da tiñakuoi eo barrikioi zerien, ta an epeldu ura ta bota jabon-ura ero zea, ta an egosi. Juana. Sin. lixa-pótzu.