Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
kizkúrtu
kobardétu
kizkúrtu. 1. kizkurtu. (b). da-du aditza. KIXKÚRTU, IXKURTU. Rizar. Pelukerixara noia ia illia kixkurtzen dosten. 2. kizkurtu. Ik. kuxkúrtu.
klabéliña, klabéliñia. (a). izena. . KRABÉLIÑA. Dianthus caryophillus. Clavel. Ik. basóklabeliña, frantzía-klabéliña.
klábera, kláberia. (c). izena. Gargara; iltze buruei forma emateko moldea. Clavera. Giltzak eitteko ari esate jakon klaberia; barilla bat artzen giñuan eta lelengo kuadrautu ta zorroztu, ta geo gaiña aura sartu, klaberan ondo berotu eta aura forjau, eta gero etaratze akon ba prismia ero medialuna etaratze akon. Xub. komentario 1
klak. (b). onomatopeia. Zerbait apurtu dela adierazten duen onomatopeia. Baita beste zenbait gauzaren hotsarena ere: errotarena, ixtearena, enkajatzearena... Aintxintxika zoiala ankia erretenian sartu eta klak./ Errotia klak eta klak gau guztian. klak eiñ. (b). du aditza. Apurtu.   Romperse, quebrarse. Atiai bultzaka ibilli die ta azkenian klak ein ddau zerraduriak.
klakára, klakaría. (c). onomatopeia. Klakada.   Substantivo onomatopeico que indica acción de romperse, cerrarse, encajar, etc. Klakaria entzun zan, igo neban, da zera: aiziak porzelanazko pitxarra apurtu./ Klakaria entzun da ta uste dot plomuak saltau dabela.
klanka. (c). onomatopeia. Edatearen onomatopeia. Litro-esnia eran najuan klanka-klanka! . Ik. danga-dánga.
klaríon, klarióna. (b). izena. KLARIOI. Antes se llamaba así a cualquier trozo de cayuela (arbel-puxketa) que se usaba para escribir, hacer cuentas, etc. sobre piedra. Ahora también a la tiza. Mutikotan, aittajunak kuentak etara nai zittuanian, da lapitzik ez, klarion billa bialtzen giñuzen estatara./ Maixuak klariona bota zostan arpegira. Antzina asko erabiltzen zen klariona, ez baitzen luma edo lapitzik sarri izaten. komentario 1 Ik. árbel.
klaro. (a). juntagailua. Noski, jakina.   Claro. Zuek, klaro, naixaoko dozue neuk eittia./ Eta dokumentu bat ein zan izeteko aura oinbidia bakarrik. Eta gero tokau zan gorputz bat iltzia; eta klaro, normala, andik ibiltzen zien da, andik ekartzeko asmuan. Don. Sin. jakíña.
kláru, klarúa. (a). adjektiboa. Claro, -a. Kolore klaruak gustatzen jako. Ik. argi.
kláse, klásia. (a). izena. Clase. Ezta errez billurtzeko klasia. Ik. jénero.
klau. onomatopeia. "Errez eta azkar egiten dan edozer. Ixuraiño etorri kamiñoz eta Ixutik klau! segiduan." (SB Eibetno).
klaudíokan, klaudíokana. (b). izena. Ciruela claudia. Okanik gozuenak, klaudiokanak.
klausk. Ik. káusk!.
kli-kla. onomatopeia. "Agiña kili-kolo mobitzen danian. Umiak kli-kla darabil hagiña. Laster jausiko jako, kili-kolo dago-ta." (SB Eibetno)
klik-klik. onomatopeia. "Onomatopeya del ruido de la tijera. Ebagixok ulia granujiorri, klik-klik-klik, bildur barik.” (SB Eibetno).
klin-klan. onomatopeia. "Ruido de las ventanas; movimiento y golpe." (SB Eibetno)
klin-klon. onomatopeia. (Eibar) "Croar de sapos." (SB Eibetno).
klokada, klokadia. (d). izena. Oilolokaren hotsa. Baita, isurkin batek botilatik irteterakoan ateratzen duena. Plaentziar batek eitxe etsan botilliari: klok!, klok! eitten dok? Neuk kendukostat iri klokadok. (SM Ezten). komentario 1
koba. Ik. kuéba.
kóbarde. 1. kóbarde, kóbardia. (a). adjektiboa. Koldarra, lotsatia.   Cobarde. 2. kóbarde, kóbardia. (c). adjektiboa. Lotsatia. Txikittan kobardia itzan demasa. Adinekoek erabiltzen dute zentzu honetan.