Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
kixki-biur
klin-klon
kixki-biur, kixki-biurra. (d). izena. Artilezko haria egiterakoan, haria gehiegi bihurtutakoan sortzen den nahaspila. Artu txabilliakin, da gero egur-abar pusketa txiki batzuk sartze jakuez kixki-biurra ero zertu eztakixon, ta gero emon txabilliakin. Felipe.
kixki-biurtu. (d). aditza. Kixki-bihurrak, nahaspilak, sortu harian. Aurrian ekarri biozu arek, abar arek; bestela dana kixki-biurtu eitten da; zuzen korapillo barik etorri deiñ. Felipe.
kixki-mixki, kixki-mixkixa. izena. KINKI-MINKI. "Haserrea, eztabaida. Ori da kixki-mixkixa, ixilduko al za! Sin. kinkí-mínki.
kízkur, kizkúrra. (b). adjektiboa. KIXKUR, IXKUR. Rizado, crespo. Ille kixkurra zeukan Julienek txikittan./ Eskabola batzuk lisuak izaten die eta bestiak kixkurrak./ Guk ixkurra, ille ixkurra esaten giñuan. Klem. Azken forma gutxi erabilia egun. Dena dela, amari «rizado» nola esaten den galdetu diodanean, ixkurra erantzun du, zalantzarik gabe.
kizkúrtu. 1. kizkurtu. (b). da-du aditza. KIXKÚRTU, IXKURTU. Rizar. Pelukerixara noia ia illia kixkurtzen dosten. 2. kizkurtu. Ik. kuxkúrtu.
klabéliña, klabéliñia. (a). izena. . KRABÉLIÑA. Dianthus caryophillus. Clavel. Ik. basóklabeliña, frantzía-klabéliña.
klábera, kláberia. (c). izena. Gargara; iltze buruei forma emateko moldea. Clavera. Giltzak eitteko ari esate jakon klaberia; barilla bat artzen giñuan eta lelengo kuadrautu ta zorroztu, ta geo gaiña aura sartu, klaberan ondo berotu eta aura forjau, eta gero etaratze akon ba prismia ero medialuna etaratze akon. Xub. komentario 1
klak. (b). onomatopeia. Zerbait apurtu dela adierazten duen onomatopeia. Baita beste zenbait gauzaren hotsarena ere: errotarena, ixtearena, enkajatzearena... Aintxintxika zoiala ankia erretenian sartu eta klak./ Errotia klak eta klak gau guztian. klak eiñ. (b). du aditza. Apurtu.   Romperse, quebrarse. Atiai bultzaka ibilli die ta azkenian klak ein ddau zerraduriak.
klakára, klakaría. (c). onomatopeia. Klakada.   Substantivo onomatopeico que indica acción de romperse, cerrarse, encajar, etc. Klakaria entzun zan, igo neban, da zera: aiziak porzelanazko pitxarra apurtu./ Klakaria entzun da ta uste dot plomuak saltau dabela.
klanka. (c). onomatopeia. Edatearen onomatopeia. Litro-esnia eran najuan klanka-klanka! . Ik. danga-dánga.
klaríon, klarióna. (b). izena. KLARIOI. Antes se llamaba así a cualquier trozo de cayuela (arbel-puxketa) que se usaba para escribir, hacer cuentas, etc. sobre piedra. Ahora también a la tiza. Mutikotan, aittajunak kuentak etara nai zittuanian, da lapitzik ez, klarion billa bialtzen giñuzen estatara./ Maixuak klariona bota zostan arpegira. Antzina asko erabiltzen zen klariona, ez baitzen luma edo lapitzik sarri izaten. komentario 1 Ik. árbel.
klaro. (a). juntagailua. Noski, jakina.   Claro. Zuek, klaro, naixaoko dozue neuk eittia./ Eta dokumentu bat ein zan izeteko aura oinbidia bakarrik. Eta gero tokau zan gorputz bat iltzia; eta klaro, normala, andik ibiltzen zien da, andik ekartzeko asmuan. Don. Sin. jakíña.
kláru, klarúa. (a). adjektiboa. Claro, -a. Kolore klaruak gustatzen jako. Ik. argi.
kláse, klásia. (a). izena. Clase. Ezta errez billurtzeko klasia. Ik. jénero.
klau. onomatopeia. "Errez eta azkar egiten dan edozer. Ixuraiño etorri kamiñoz eta Ixutik klau! segiduan." (SB Eibetno).
klaudíokan, klaudíokana. (b). izena. Ciruela claudia. Okanik gozuenak, klaudiokanak.
klausk. Ik. káusk!.
kli-kla. onomatopeia. "Agiña kili-kolo mobitzen danian. Umiak kli-kla darabil hagiña. Laster jausiko jako, kili-kolo dago-ta." (SB Eibetno)
klik-klik. onomatopeia. "Onomatopeya del ruido de la tijera. Ebagixok ulia granujiorri, klik-klik-klik, bildur barik.” (SB Eibetno).
klin-klan. onomatopeia. "Ruido de las ventanas; movimiento y golpe." (SB Eibetno)