Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
kanpáe, -i,
kantapápel
kanpáe, -i,, kanpáia. (a). izena. Campana. kanpae aundi, kanpae aundixa. izena. "Bueltarik jotzen ez duen kanpaia, agoniakoa. Agonixia joten dabena don... don... don... Astegunian kanpae aundixa ta jaixan kanpanbueltakua. Oiñ amaiketa laenetan, amaiketerdietan meza nausixa daonian joten dana." (Lar Antz). kanpai txiki, kanpai txikixa. (b). Uberan, hiruretatik txikiena, bueltaka jotzen dena. kanpanbueltako, kanpanbueltakua. "Bueltak ematen dituen kanpaia." (Lar Antz).
kanpai bedarra
© Jaione Isazelaia
kanpai bédar, kanpai bedárra. (d). izena. . rhinantus mediterraneus. Campanilla. Bizi motza du. Berehala ateratzen du lora. Eskuan hartu eta eraginez gero kanpaiak bezela jotzen du. Asko ugaltzen da. Sin. kanpanilla bedar, txilin bedar, txirtxil bedar. komentario 1 Sin. dunba bédar.
kanpái-ots, kanpai-ótsa. (b). izena. Sonido de campana. Batzutan guretik entzuten die Elgetako kanpai-otsak.
kanpangona. Ik. gonákanpana.
kanpánilla. 1. kanpánilla, kanpánillia. (c). izena. Esku-kanpaitxoa.  Campanilla. Sin. txíliñ. 2. kanpánilla, kanpánillia. (c). izena. Campanilla de garganta.
kanpanillak
© Jaione Isazelaia
kanpanilla bedar. Ik. kanpai bédar.
kanpántorre, kanpántorria. (b). izena. Campanario. Kanpantorrian apixia dauke txorixak.
kanpasantu. Ik. kanpósantu.
kánpazo, kánpazua. (b). izena. Capazo. Kanpazua bete perretxiko topau dau.
kánpo. 1. kánpo, kánpua. (b). izena. El campo. Guazen siestara, kanpua irabazten jaok eta./ Aurtengua urte ona kanpuandako. Goiko testuinguruetan, gehienbat. Laborantza-lurra, landaretza... zentzuan. Baina gaztelerazko "la ciudad y el campo" bereizketarako ez da erabili ohi. 2. kánpo, kánpua. (a). izena. Lo exterior, fuera. Neguan kanpua baiño barrua obe./ Euskal Herrittik kanpora bizi da./ Kanpuan otz eitten dau. Lekuzkoetan, batik bat. Ik. kánpora!.
kanpo-bazkai. Ik. bázkai.
kanpó-fúbol, kanpó-fúbola. (b). izena. FUBÓL-KÁNPO. Campo de fútbol. Lenao Altos Hornosen be bazan kanpo-fubola. FUB
kanpókalde, kanpókaldia. (b). La parte exterior de algo. Etxian kanpokaldia ainbestian be badago, baiña barrukaldia zisko eindda. Ant. barrukalde.
kanpolarrósa, kanpolarrosía. (b). adjektiboa. Etxean kakatsua eta kanpoan atsegina dena.   Desagradable en casa, simpático, -a fuera. Andra koittaua etxian da bera berriz jaun, ortik ziar. Kanpolarrosa majua don ori. Kanpolarrosa, etxe-kakatsu. (c). esaera. Etxe-kakatsu hitza esaera honetan bakarrik entzun dugu. Esanahi bereko esaerak: Kanpolarrosa, etxe kardo./ Kanpolarrosa, etxe otso./ Kanpuan uso, etxian otso (Lar Antz).
kánpora!. 1. kánpora!. (a). interjekzioa. Fuera! Kanpora emendik! Bixkor! Sin. fuera!. 2. kánpora. (b). posposizioa. Aparte de, por lo demás. Zakar samarra da; ortik kanpora oso mutill ona. -TIK kanpora. "Ortik kanpora", ia bakarrik. Sin. fuera.
kanpósantu, kanpósantua. (a). izena. KÁNPASANTU. Cementerio. Hilarik kánpAsantu dio. Bertan dare elizia, kánpasantua ta dana Mendiolan. anka bat kanposantuan izan. (b). esapidea. Hilzorian egon.
kanposantu gorri. Ik. ategórri.
kánpotar, kánpotarra. (b). izena. Forastero. Kanpotar asko etorri zan lan billa.
kánta. 1. kanta, kantia, -ak. (d). izena. Kantua. Lehengoek asko erabilia.   Canción. Gure amandriak kanta asko zekixen. —Kantazar esaten zan? —Zarrak ero barrixak, baiña kantak beintzet. Klem./ Zeaittik eze Txirritak etara zittuan fueruen e, arek galdu zittueneko kantak eta. Hil. Pluralean batik bat. Kantazar ere ezaguna da, baina badirudi ez zela oso erabilia. Orain kantu entzuten da ia bakarrik. 2. kanta, kantía. (c). izena. Leloa, asko errepikatzen den jardun gogaikarria.   Estribillo, discurso repetitivo y aburrido. Demokrazia ta demokrazia, aspertuta najak beti kanta berdiñakin./ Bere kuittak eta bere errosaixuak, arek beste kantaik eztauka. Kantia, mugatu singularra, gutxi erabilia.
kantala
© Jaione Isazelaia
kántal, kantála. (d). izena. Etxe edo kale ertza, izkina.   Arista de casa o calle. Etxe-kantal entzuten da ia beti, baina kantal soilik ere bai. komentario 1 Ik. etxekántal.