Hiztegia
atáka, atakía. (d). izena. Labe-ahoa. Ogi, kare edo beste edozein laberena. La boca del horno. Atakia zabaldu eitte akon, da geo beetik etaa karia, atakati. Cand.
Ik. labe-atáka.
átal. 1. atal, atála. (b). izena. Gajo de naranja, diente de ajo, etc. Berakatz atal bat geratze jat bakarrik. Laranja eta berakatzena, batez ere. Ik. arbi-atala trabau. 2. atal, atala. (c). izena. Ipurmasaila. Glúteo.
Azelakotxe atalak (edo ipurratalak) dauzkan. Ipurratal gehiago. Sin. ipurmatráilla. 3. atal, atala. (c). izena. (adierazkorra.) Mozkorra. Felipek kriston atala jaukan atzo. Sin. atxur, melokotóe, -i.
atárramentu, atárramentua. (d). izena. Patua. Destino, paradero.
Azkenian gixajuak atarramentu txarra euki juan./ Azkenian eztakitt ze atarramentu izango daben. Atarramentu txarra edo dudazkoa.
áte, atía. (a). izena. Puerta.
ate-bikotx, ate-bikotxak. (d). Bi orriko atea, ezker-eskuma, alegia. Guk atiak esaten jau, ate-bíkotxak. Don.
Ik. ateérdi.
atebúru, ateburúa. (c). izena. Kanpoko atezuloaren goi partea. Dintel (zentzu zabalean). Erremu eguneko kurutzia ateburuan ipintzen da. Don.
Ik. giltzáarri, kargádero. ateburúko, ateburukúa. (a). izena. Ate gainean egoten den egurra edo harria. Atea baino zabalagoa izan behar du, eta sendoa, goiko pisuari euts diezaion. Bai, ari ateburukua. Don.
ateérdi, ateerdíxa. (d). izena. Atea goi eta behe, bi zatitan partitua dagoenean, goiko partea. Hoja superior de la puerta. Atia, ta goikuai ateerdíxa. Don.
Behekoa ate, soilik. Sin. atesaiétera.
ategórri, ategorríxa. (d). izena. Uberan hala esaten zaio hilerriaren kontra dagoen bataiatu gabekoen edo "gorrien" kanposantu txikiari. Ez ei dago inor lurperatuta. Kanposantu gorrixa ere esaten zaio.
atekriskéta, atekrisketía. (c). izena. ATEKISKETA. Picaporte. Atekisketa gaiñeko danak dorauak./ Konde gaztia, gizon alako... gure klasekuakin-dda berbaik eitten etzebana, ta atekrixketia paiñeluakin eldu iñok kontatoik euki eztaixen-da, olako merenge bat zuan. Don. (AA BergEus)
Ik. kriskéta.
atémarko, atémarkua. (b). izena. Marco de puerta. Antxitxiketan nendorrela atemarkua jo eta kriston gaztaikua artu najuan.
Ik. bentána-márko.
atenzíño, atenziñúa. (a). izena. Atención.
atenziñúa emun. (c). Llamar la atención.
Zelako jardiña dauken... atenziñua emutekua./ Da ola atenziñua emun kuartelian, sarjento zaztarren batek entzuten baldin bazoskun. Don.