Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
gazteémon
gelatz
gazteémon, gazteemóna. (c). adjektiboa. GAZTEMON, GAZTEMUN. Berez dena baino gazteagoa ematen duena.   El/la que aparenta ser más joven de lo que es. Mila beti izan da gazteemona./ Anai-arreba guztiak die gazteemonak. Mugatuan, ia beti. Ant. zarrémon.
gazte-jénte, gazte-jentía. (c). izena. Gente joven, juventud. Jente asko zan, batez be gazte-jentía./ Gazte-jentiak eztau nai trikitixaik jaixetan. Sin. gazteríxa.
gaztekeríxa, gaztekerixía. (c). izena. Gaztetan egiten diren zorakeriak. Gaztekerixetan asi zan berrogetamar urtekin eta biotzekuak emon zotsan. Ik. gazteantz.
gaztélegoe, gaztélegoia. (d). izena. (Oñati) Hego-haize mota. "Es el que viene de hacia Vitoria y es muy templado.  " (Izag Oñ).
gazteríxa, gazterixía. (c). izena. Gazteria. La juventud. Oingo gazterixiak eztauka pelotarako gogoik./ Andik Ezkiogara. Gazterixia izugarrixa, gaztia asko. Fran. Sin. gazte-jénte.
gaztétu. (a). da-du aditza. Rejuvenecer. Aspaldixan gaztetu ein za./ Bizarra kendu dabenetik gaztetuta dago.
gaztetxo, gaztetxua. (b). izena. Hamabi-hamasei (?) urteko gaztea. Gaztetxo kuadrilla bat zetorren bidian gora./ Neska gáztetxo batekin ikusi dot.
gazúra, gazuría. (c). izena. Gaztaia egiterakoan esneari kentzen zaion ura.   Suero de la leche. Txarrixak gustora jaten dabe gazuria.
géi. 1. géi, géixa. (d). izena. Gaia. Eginkizuna, helburua.   Fin, objetivo. Eskumara esateko ta ezkerrera, gei orrekin ez, baiña gora da beera. Don./ Sardia, orduan ze geittarako dan izengo litzake ta: “zer, atzera-sardia ala aurrera-sardia?” Don./ Banastak izete zien forma diferentekuak pe bai, gei diferentatarakuak, segun zetarako zan. Don. 2. géi, géixa. (d). izena. Gaia.   Tema. Beixa e, "zer? ausnartu ete jok"? preguntau eitte jok orduan. Bestekaldera berriz e, "ausnarrian dago, ondo dago". Gauza gutxi eukiko juek paiña, zetarako, ze geittarako dan. Don. Donatok behin baino gehiagotan darabil hitza. Bestela ez dugu asko entzun. Atzizki bezela: abadegi, andragei, gizongei, kurutzegi... hitzetan. 3. gei, geixa. izena. (Eibar) "Larva. Animalixen munduan, mitxeleta-geixa, kakalardo-geixa esaten da." (SB Eibetno).
géittu. (a). da-du aditza. Gehitu.   Aumentar, añadir. Asko geittu da lanik eza./ Etxiai tejabana bat geittu dotse.
géitxo. (a). adberbioa. Gehiegitxo.   Demasiado (con matiz diminutivo). Gaur geitxo jan juat. Sin. lártxo. Ik. géixegi.
geitxúao. (a). zenbatzailea. Gehixeago.   Un poco más. Botaidazu baba geitxuao.
géixao. (a). adberbioa. Gehiago.   Más.
géixegi. 1. géixegi. (a). adberbioa. GÉIXEI. Demasiado. Zuk geixegi dakizu. Sin. larregi. Ik. géitxo. 2. géixegi, géixegixa. (c). izena. Gehiegia.   Lo demasiado. Diruik eza txarra da baiña geixegixa be ezta ona. S Sin. lárregi. geixegixan ibili. (c). esapidea. Abusatzen jardun. Aspaldixan geixegixan abill bai (parrandan edo kirolean, adibidez) eta azkenian ikusikon.
géixen. 1. geixen. (a). adberbioa. Gehien.   Lo que más. Zuri berduria gustatze jatzu geixen. 2. géixen, géixena(k). zenbatzailea. La mayor parte, la mayoría. Diru geixena liburutan gastatzen dau./ Geixenak bakaziñotan dare./ Arabar geixenak eztakixe euskeraz. geixentsu, geixentsuak. (c). zenbatzailea. Gehientsuak.   Los más Geixentsuak basarrittik bizi die. GEIXENTSU. De los que más. Auxe da geixentsu saltzen dan liburua.
géixenbat. (b). juntagailua. Más que nada, sobre todo. Amandria ikustearren joan naiz, geixenbat. Sin. batez be.
géixenera be. (b). juntagailua. GÉIXENEZ BE, GEIXENERA JOTA BE. A lo más, a lo sumo. Uberan, geixenera be, berreun lagun biziko die.
géixenetan. (a). adberbioa. La mayoría de las veces, generalmente. Udaberrixa, geixenetan, txarra eitten dau.
geixki, geizki. Ik. gáizki.
geizto. Ik. gaizto.