Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
euri-zaparrára
euzki-galda
euzki-galda, euzki-gáldia. (c). izena. (Eibar) Sol abrasador. EUZKI-GALDATAN, batik bat. Eguardiko euzki-galdatan etorri biar zian da. (Etxba Eib)./ Zela egon leike hor, eguzki-galdatan?! (SB Eibetno).
euzkí-álde, euzkí-áldia. (c). izena. Eguzkiari begira dagoen aldea.   La solana. Euzki-aldian negua bigunaua izaten da izotz-aldian baiño. Ant. izotzálde. Ik. áiñube, eútegi, euzkí-bégi.
euzkíarte, euzkíartia. (c). izena. Eguzkiartea.   En los días nublados, intervalo en que luce el sol. Claros. Egun illuna gaurkua, eguardi aldera euzkiarte batzuk izan die, baiña... Sin. ostárte.
euzki bedarra
© Jaione Isazelaia
éuzki bédar, éuzki bedárra. (d). izena. . Helianthus annuus. Helianthus annuus. Girasol. Soroetan olio edo pipatarako hartzen den landare ezaguna.
euzkierripa, euzkierripie. izena. (Leintz) Egutera. Añubekuek etxok korriruten eta euzkierripakuek, barrez, dexkoidetan baaz dana jota aidien. (AA ArrasEus, 210. o.). Sin. euzkí-bégi.
euzki-gorde, euzki-gordía. (c). izena. Eguzkiak jotzen ez duen lekua. Egualdi edarra ein juan, baiña euzki-gordietan-eta izotza kendu be etxuan eiñ egun guztian.
euzki-léku, euzki-lékua. (b). izena. Sitio soleado. Arrate ballia, euzki-lekua. (Etxba Eib).
eúzkittu, eúzkittua. (d). izena. Eguzkitua. Berotualdia eguzkitan. Onei baboi ondo etorriko litzakixuek euzkittu bat. Klem.
éuzkixak pasáu.. (b). du aditza. Coger una insolación. Plaian luak artu ta euzkixak pasau, itxuria, ta gaixki dago ospittalian.
éxkel. Ik. betéxkel.
ez. 1. ez. (a). No. ez zera. (b). esapidea. Besteak esandako ezezko esaldiari aurka egiten hasteko esapidea. Eztaukala dirurik? Ez zera. Nun jauzkak pa terrenuekin etaratako milloiak? 2. ez, éza. (c). izena. El no, la negación. Neskian eza artu zebanian burua galdu zeban./ Baezpada eskatu daixogun, eza beti daukagu. (Etxba Eib). 3. ez, éza. (c). izena. La carencia. Diruik eza txarra da baiña osasunik eza txarraua./ Lanik eza prolema aundixa da. Partitiboaren ondoren doa sarri, baina bestela ere bai: Diru geixegixa eztok ona izango baiña eza eztok asko obia./ Eza ezautu eztabenak etxok apreziatzen ze dan ogi zurixa. Gure aurretiko zaharrek asko erabiltzen zuten berba hau ezera jarri. esapidea. Ez egitera ohitu. Eguraldiaz, euririk ez egiteaz, batik bat. Trumoia eta zarraparria ugari, baiña ezera jarritta dago bai, eta gaur be eztau euririk eingo.