Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
errézau
erripa
errézau. (a). du aditza. Rezar.
errézela, errézelia. (d). Leihoko kortina. Ia galdua.
errezélau. (c). du aditza. Recelar, sospechar. Zuen aitta ezta tontua ta oiñezkero ze gaitz daukan errezelauta dago./ Eztakitt, baiña uste dot zure andriak gure artekua errezelatzen dabela.
errézelu, -o, errézelua. (c). izena. Recelo, sospecha. Baneukan aura gizurretan zebillen errezelua./ Mutil orren errezelua zeuken. ZEREN errezelua. errezelu txarrak eindda egon. (c). esapidea. Susmo txarrak izan. Aspaldian bisittatzera joan ez galako errezelu txarrak eindda dago tia Maria. Ik. júzgu txárrak éindda égon.
errézeta, errézetia. (b). izena. Receta.
errezil sagar. Ik. errége ságar.
errezoe. Ik. arrazóe, -i.
erreztásun, erreztasúna. (b). izena. Facilidad.
erréztu. (b). da-du aditza. Errazago bihurtu. Lanak erreztu naixan erosi dabe tratoria. Sin. samúrtu.
errézu, errezúa. (b). izena. Rezo. Errezu luzia ta bazkai motza etxe aretan.
érri, erríxa. (a). izena. Pueblo. erri batekuak izan. (c). esapidea. Antzerakoak izan.   Tal para cual, "Dios los cría y ellos se juntan". Bixak pe orrek erri batekuak. Erdalgaiztoan ere entzun ohi da: "Esos todos son erribatekos".
erríal, erriála. (b). izena. ERRÍEL. Pezeta laurdena; 25 zentimoko txanpona.   Real. Milla errial pagau dou afaixa./ Ainbeste duket ainbeste erriel. Don. 1955 inguruan ezkutatu ziren. Gure aittajauna-amandreek errialetan eta durotan kontatzen zuten. amar errialéko, amar errialekúa. (d). 10 erreal, Gure mutikotan bazien oinddio amar errialekuak. Azkenak 1960 inguruan ezkutatu ziren. erríalbíko, erríalbíkua. (c). izena. Moneda de dos reales. Errialbikuak erdixan zulua eukitze zeban. Azkenak 1970 aldera ezkutatu ziren.
erri-báso, erri-basúa. (c). izena. Udalerriaren basoa.   Bosque comunal; municipal en nuestra comarca. Aintziñan sarri izate zittuan errematak; esate baterako erri-basotako egurrak subastan ero errematian urtetze juan. Klem./ Orrek zien, gure Basoberrittik errekaraiño erri-lurrak, gero gure Basoberrittik —Gomozkortan piñurixok badare ba Txantxetaitzeraiño— onek pe erri-basuak. Ori dana erri-basua ei zan. Ta gero erri-basuak saltzia pentsau ebenian neurrira eiñ i zittuen. Hil. Ik. errí-lur.
errí-béi, errí-béixa. (d). izena. Ik. basábei.
erriel. Ik. erríal.
erri-íri, erri-iríxa. (d). izena. Idi klase gorri-gorria.   Buey pirenaico. Gure aittak eukitzen zittuan, erri-irixak esaten otsen, gorri-gorrixak, edarrak. Ben.
erríko, errikúa. (d). izena. ERRI-UME. Hospiziokoa. Aren amak asi-ban, “Biurri” esate otxen bat, filarmonikia jote eban; da gero, nik eztakitt nora zan aura, sekula geixao nora danik. Etzan etxekua e; errikua ero. Aniz. Gutxi entzuna. Sin. erri-ume, kajáko, óspizioko, sasíko.
erriko taberna, erriko tabernia. (c). izena. (Eibar) La taberna del pueblo. Erriko tabernia errematera atara dabe. "Como en otros pueblos, también la había en Eibar." (Etxba Eib)
erríko éskola, erríko éskolia. (c). izena. Eskola publikoa. Bergan ibilittakua da eskolan, erriko eskolan.
errí-lur, errí-lúrra(k). izena. Udalaren lurrak.   Terreno comunal propiedad del municipio. Elusu aldian badie oinddio erri-lurrak. Pluralean ia beti. Ik. auzó-lur, erri-báso.