Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
erpílddu
errape
erpílddu. (c). da-du aditza. Soroan erpilak sortu.   Formar(se) terrones en el labradío. Euri onek solo guztiak erpildduittu.
erpillak
© Jaione Isazelaia
érpill, erpílla. (b). izena. Sokorra; soroko lur koskorra.   Terrón. Erpilla bota zostan ondora sustua emotearren./ Antxiñan erpill joten jardute giñuan. Sin. mokil. (Lein.), zopil (Eib.).
erpilarrixa
© Ibon Serrano
erpíllarri, erpíllarrixa. (c). izena. Alperra.   Piedra cilíndrica que se arrastra en los campos para pulverizar terrones. Aspaldixan erpillarrixak baztartuta dare. Sin. alper.
erpilmazua
© Jaione Isazelaia
erpil-mazua
© Asier Sarasua
erpíl-mázo, erpíl-mázua. (d). izena. Sokor-mazoa.   Mazo destripaterrones Sin. mokil-mazo (Lein.), zopil-mazo (Eib.).
erpíltsu, erpiltsúa. (b). adjektiboa. Erpil askoko soroagatik esan ohi da. Patata-soua oso erpiltsua dago.
errada. Ik. édarra.
Errafáel. (d). izen propioa. Rafael. Ik. .
erráilla. ERRAILL. "-a" berezkorik gabe, ere bai. 1. errailla, erraillía. (d). izena. ERRAILL. Reja de madera, por ejemplo los de un balcón, los que componen la rueda de un "burdi-bolante", etc. 2. errailla, erraillía. (d). izena. Rail de tren. 3. errailla, erraillía. (d). izena. Burkama osatzen duten zurezko zeharkakoak.   Travesaños de madera que forman la cama del carro uniendo la pértiga con los laterales. Albo bixak arasak; beste onek, trabesekuak, erraillak. Don. Sin. burterráilla.
erráilladun, erráilladuna. (d). izena. Errailak dituena. Errailladun errubera aundixak zeuzkan burdi-bolantiak.
errail-tápa, erráil-tapía. (b). izena. Gurdi errailen gainean jartzen diren tapak, gurdian alea, zerrautsa eta horrelakoak kargatzen direnean lurrera jausi ez daitezen.
erráiñ, erráiña. (c). izena. ERRÉIÑ, ERRAN (LEIN.). Nuera. Bakaziñotara joan da bere erraiñakin Benidorrera. Ik. suiñ.
érralde, érraldia. (b). izena. Zaldi eta abelgorriekin erabiltzen den pisu neurkina (5 kg).   Ralde. Txal orrek berrogetamar erralde izangoittu. Txerria arruatan.
erramentari. Ik. errementári.
erramerua
© Jaione Isazelaia
erraméru, erramerúa. (c). izena. . ERREMERU, ERREMEIU. Rosmarinus officinalis. Romero. Ia urte osoan loran egoten den sastraka. Lur karetsuetan hazten da, batik bat. Berez ere hazten da, baina etxe inguru askotan landatu ohi da. Oso usain ona du. Apaingarri gisa erabili izan da lora -sorta, kurutzegi-sorta, eta horrelakoetan.
erramillote, erramillotia. (c). izena. ERREMILLOTE. Lore-sorta. Or dabiz guztiok zelaixan, zeiñek erramillote ederragua batu. (AAG Eibes)
erramintta. Ik. errémintta.
erramu. 1. erramu, erramua. (d). izena. Ehungintzan erabiltzen zen neurria: bost kana eta laurden.   Medida textil que equivalía a cinco varas y cuarto. An badator erramua, eta pozik jarten nintzen. Seg. Baserritarrei, ehunak zenbat kana gutxigorabehera izango zituen esateko, euleak izki-dornuan biltzen zuen hari guztia, eta izki-dornuaren ardatz batean aza orri batekin marka berdetxo bat egiten zion hariari. Honela, ehuna egiten ziharduenean, marka berdea zetorrenean, bazekien zenbat kana zeramatzan. Markatxo berde honi erramua deitzen zitzaion, eta izki-dornuaren buelta osoa adierazten zuen; buelta honek bost kana eta laurden zituen. 2. erramu. Ik. errému.
Erramu egun. Ik. Errému egun.
Erramu zapatu. Ik. Erremu zapatu.
erran. Ik. erráiñ.