Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
bólea, bóleia. (b). izena. Aidean jotako pelotakada.   Volea. Retegik eun boleatik gora joittu gaur.
bóleta, bóletia. (c). izena. El juego de bolos. Manueli asko gustatze jako boletia./ Makina bat boleta einddakuak gaittuk gaztetan./ Da gero boletia, Edurdunguan sonaua, da urtian egote zan ba, ekiñaldi baten e, bos duroko urriakin, bola-premixua. Hil. Hiru txirlorekin jokatzen da gure inguruan. Ik. trumóiak jo, txírlo, azpijan. bóletan. (b). A los bolos. Atsalde osua boletan jardun dabe. Boletan eiñ, jokatu, ibilli, jardun...
bolkáu. Ik. bulkáu.
bolkét, bolkéta. (d). izena. Bolketedun gurdia. Bolketa guk lelengo ona ekarri gerra ezkero, Apatamonasterixotik, Bixkaittik, ekarri giñuan. Satsetarako ta, areia ta, olako gauza astunak, lurretan da. Jun da blaust uzteko. Partikia erdiko zeretik aurrera. Arasa dobliak eukitze jittuan orrek. Don. Sin. karaketx (Eib.).
bolkétau. (d). du aditza. Bolketeari eraginez karga lurrera bota. Oni, bolketa ipiñi zanian, bolketau esate jakon. Don.
1. bolo. Ik. bóla.
bolo bolua
© Jaione Isazelaia
2. bólo, bólua. (d). izena. Bataio ondoren gurasoek eta aitta ponteko-ama pontekoek eliza aurrean txanponak edo karameloak bota ohi zituzten neska-mutikoek harrapa zitzaten; honi deitzen zitzaion bolua.   Acción de arrojar monedas o caramelos a voleo delante de la iglesia después de los bautizos Atzaparrak galdu biarrian ibiltzen giñuztan bolua zanian./ Boloik eitten etzebana mixerabletzat artzen zuan. Etim.: Apaizak galdetzen zion aita edo ama pontekoari latin garbian: «Vis bautipzare?», nahi duzu bataiatzea?; eta honek erantzuten: «Volo», nahi dut, alegia. Ik. bátaio.
bolo-bolo
© Gorka Ortega
bólo-bólo ibili. (c). esapidea. Ahoz aho ibili. Bolo-bolo dabill errixan droga asuntuan sartuta dagona. Sin. buru-buru ibilli.