Adjektiboak
gurako, gurakua. adjektiboa. Hitz konposantuaren bigarren zati bezala(-gúrako, -gurakua) gura duena, pretenditzen duena. Familixa ori beti izan da aundigurakua.
gúri, guríxa. (c). adjektiboa. Lozano, tierno, bien cebado. Saltzeko daukaun txala, gaztia ta gurixa./ Lengo abadiak lepo guri-gurixa izate eben.
1. igar, igárra. (c). adjektiboa. Lehorra, hezetasun gutxikoa. Egurragatik, batik bat. Seco, -a. Egur igarrak eziak baiño obeto eitten dau su. Ant. éze.
2. igar, igárra. (c). adjektiboa. Pertsonez, argala. Delgado, tratándose de personas. Eztozu ezautzen, surluze igar bat. Ik. árgal, fláko. zotza baiño iarraua izen. esapidea. Oso iharra izan. (Lar Antz).
2. igualtsu, igualtsúa. (c). adjektiboa. Berdintsua. Parecido, -a. Lanera joan biarra ero oe epeletan geratzia eztie igualtsuak./ Anai bixak die igualtsuak. Sin. berdintsu.
2. íjitto, íjittua. (b). adjektiboa. Negociante, tramposo. Piñutari ori ijitto samarra da ta kontuz, bestela sartukotsu zirixa.
Ik. íjitto zúri.
1. ikáragarri, ikáragarrixa. (a). adjektiboa. Enorme, tremendo, impresionante. Ikaragarrixa da Iratiko basua. Tamainoaz, batik bat. Ik. démas, mortála, izugarri.
3. ikasi, ikasíxa. (c). adjektiboa. Ilustrado, -a, docto, -a. Persona ikasixak bia die puesto ortarako./ Bere ustez ikasixa dok, baiña bai zera.
ikusgárri, ikusgarríxa. (b). adjektiboa. Ikustea merezi duena. Digno de verse. Ikusgarrixa da Galizia aldia.
3. ílla. (c). adjektiboa. Apagado, de poca vida, muerto. Erri illa da Eskoriatza./ Ain persona illa zela izan leikien.
1. illun, illúna. (a). adjektiboa. Oscuro, -a. Kotxe illun baten ikusi dot.
berde-illun. (b). adjektiboa. GORRI-ILLUN. Berde oscuro. GORRI-ILLUN, ORI-ILLUN, etab.: rojo oscuro, amarillo oscuro, etc.
upan baino illunago. (d). esapidea. (Leintz) Oso ilun. Upa: barrika.
inbirióso, -a, inbiriosúa, -ía. (b). adjektiboa. INBIDIOSO, ENBIDIOSO. Envidioso, -a. Ezixozu erakutsi be eiñ, inbirioso utsa da ta.
inddárka, inddarkía. (d). adjektiboa. Indargea, erkina. Falto de fuerza (sobre todo aplicado a plantas). Letxuga guztiak igartu die; alako inddarka batzuk gelditzen die bizirik. Ik. érkiñ.
inórante, inórantia. (c). adjektiboa. Ezjakina. Ignorante. Ezixok kasoik eiñ, inorante utsa dok eta. Sin. ezjákiñ.
inpórta báre, inpórta baría. (c). adjektiboa. INPÓRTAREBAKO, INPORTABAKO (UB., ANG.). Inportabakoa, ezer inporta ez zaiona. Dejado, -a, el/la que no se preocupa de nada. Ola txarrixan moduan gizentzeko, zela izen leike aiñ inporta baria./ Inporta baria izan bai, tta teillatuko ittuinei kasoik pez, da azkenian etxiak beia jo.
Mugatuan ia beti.
inpórtante, inpórtantia. (a). adjektiboa. Importante. Telebisiñuan agertu zan. Oso inportantia eindda dago.
Ironiaz erabiltzen da sarri: Inportantia da aura bere ustez.
inútill, inutílla. (c). adjektiboa. Inútil (pertsonez). Zela izan leike personia ain inutilla./ Inutill utsa da.
Nahi izanez gero, bilatu berriro.