béte
béte. 1. bete. (a). da-du aditza. Llenar(se). Goraiño bete dot basua. Asko jan ere bai. Majo bete giñuztan. Ik. ase. 2. bete. (c). aditza. Preñar. Konturatu zan iru edo lau erritan berdintsu esan zetsela, Lekamendiko Patxik neska gazteren bat bete euala. (SM Ezten)
beteta. (c). adberbioa. Preñada. Ik laga dituk, Goierriko zenbait erritan, neska gaztiak beteta? (SM Ezten). 3. bete, betía. (a). adjektiboa. Lleno, -a. Zein botilla nai dozu, betia ala utsa.
bete-betia ez izan. (c). esapidea. Atzeratu samarra izan. Dícese de las personas que sin ser subnormales tienen detalles de ello. Semeik gaztenak eztau bete-betia emuten.
Sin. zierokúa izan ez. 4. bete. (a). adberbioa. Lleno. Frontoia gaur bete zeuan.
Beteta esaten da gehiago. béte-béte. (a). adberbioa. Lleno del todo. Kotxia bete-bete ekarri dot.
béte-béte eiñ. (c). esapidea. Asko edan. Riojatik bete-bete eindda etorri zittuan.
bete-betian. (b). adberbioa. De lleno. Bete-betian jo zeban autuak./ Gaixoik zeuala bete-betian arrapau zeben esamiñak. beteta. (c). adberbioa. (lagunartekoa.) Mozkortuta. Atzo be ondo beteta etorri giñuztan. Don. kamiño betian. (c). esapidea. Ibiltzerakoan eseak eginez edanda egoteagarik. Andramaittan kamiño betian etorri giñuztan Elgetatik Uberara.
5. bete. (a). posposizioa. Lleno de. Zakua bete perretxiku topau dau./ Poltsikua bete diru dauka.
6. bete. (b). da aditza. Ariketa fisikoan, kirol lehiaketan batez ere, arnasa estutu. Partidua asi orduko betetzen da Goñi.
beteta. (a). Kirolaria edo ariketa fisikoa egiten ari dena arnasestuka edo ezinean.
Perurena irugarren jasoaldirako beteta zeuan. 7. -bete. atzizkia. Bat. Hitzaren azken osagai gisa honelakoetan: ordubete, astebete, illabete, urtebete, arrabete, ilbete...