Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
zittalkeríxa
zoragárri
zoragárri. 1. zoragarri, zoragarríxa. (b). adjektiboa. Oso ona.   Muy bueno, -a, encantador, -a. Egualdi zoragarrixa ein zeban atzo./ Persona zoragarrixa zan. 2. zoragarri. (b). adberbioa. Oso ongi. Zoragarri pasau giñuan Ansón.
zorakári.
© Jaione Isazelaia
© Ezezaguna
1. zorakari, zorakaríxa. (d). izena. . lolium tremulentum. Iraka.   Cizaña. Reigrasaren tankerakoa. Irinari gusto txarra ematen dio. Batzuek buru handiagoa omen dute eta beste batzuek txikiagoa. Txikiagodunari ANSUATEGI BEDARRA deitzen omen zaio, eta hau zelaietan egoten omen da. Etim.: zora+gari, ziurrenik. Sin. iráka.
2. zorakari, zorakaríxa. (d). adjektiboa. Ixturetatik ihes egiten zalea den behi sorgin eta lapurra.   Vaca aficionada a escapar de los cercados. Euki giñuan bei zorakari bat, beti sagar artera iges eitte zoskuna./ Zorakarixa dok e, bialtzen dok bos bei batera, da jeneral bei formalak alkarrekin ibiltzeittuk larrian, baiña bat baldin bada kuadrillan gustatzen etxakona, aura juten dok ola begira, an arrapau ero bestia, da ari zorakarixa. Sorgiña ero zorakarixa. Don. Arantzazu Mendian ardia da nagusi, eta bitxia da hango ikuspuntu kontrajarria: "Se dice de la oveja acostumbrada a entrar en los cercados." (Izag Oñ).
zorakeríxa, zorakerixía. (b). izena. Locura, insensatez. Makiña bat zorakerixa einddakuak ga.
zorámen, zoraména. (b). izena. De volverse loco, locura, de locura. Auzoko umiak gurera jolasera datozenian aura zoramena izaten da./ Jente guztia batera datorrenian zoramena izaten da tabernan./ Realak irabazi zebanian aura zan jentian zoramena. ZORAMENA IZAN, batez ere.
zorátu. (a). da-du aditza. Volver(se) loco. Obe dozu joatia zoratu baiño len. ZORATZEN EGON. esap. Oso pozik egon. Zoratzen dare alabatxuakin.
zordanbíde, zordanbidía. (c). izena. Zor dan bidea, pasatzeko eskubidea duzun bidea.   Dícese de los caminos por los que determinadas familias tienen derecho a andar, aunque su trazado discurra por terrenos ajenos. Naiz da aspaldixan bide ortatik ibilli ez, zordanbidia da ta deretxua dauke pasatzeko. Hitz bakar gisa edota baita ZOR DAN BIDIA —hirutan— ahoskatu ohi da. Ik. elizbíde.