Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
trukúmai
turko
turko. 1. túrko, túrkua. (d). adjektiboa. (Oñati) "El que es muy suyo y no hace caso de nadie." (Izag Oñ). Ik. túkur. 2. Turkúa. (c). izen propioa. Lehenengo karretero eta gero transportista famatua izan zen baten gaitzizena. Umeei beldurra sartzeko, Zintzua ezpaza izeten, Turkua etorriko da, esaten zen.   Nombre de un famoso carretero y transportista bergarés, que fue para los niños de cierta época sinónimo de "el hombre del saco". Turkua zuan karretero bat, eta Antonio Zabala zuan alako zerrari brusko bat, eta Turkuak: "“Etaraik txikito bat Turkuandako eta bestia terkuandako”." Klem.
turtukiña, turtukiñie. izena. (Aramaio) Alua. Andrie andrie danak belaunek junto eta turtukiñie tapauta. (Orm Aram).
túte, tutía. (b). izena. Karta joku ezaguna.   Tute. Felix gogorra da tutian. Inesiboan ia beti.
tutik pe. Ik. tautík pe.
tutiliklase. (lagunartekoa.) "Denetarik. Tutiliklaseko jentia juntau giñan." (Lar Antz).
tútu. 1. tutu, tútua. (c). izena. (haur hizkera.) Ipurdia, genitalak.   "Las partes obscenas del hombre y de la mujer." (Izag Oñ). Zer zabitz Ander tutua bistan dozula? Gutxi erabilia. 2. tutu. izena. (haur hizkera.) Bocina. 3. tutu. izena. (haur hizkera.) Coche. 4. tutu, tutua. izena. (Eibar) Tubo.
tutulu mendi, tutulu mendixa. izena. (lagunartekoa.) (Eibar) Alua. An zeuan ankak zabal-zabalik, tutulu mendixa bistan. Ik. potxótx.
txabera, txaberia. izena. "Gancho para haces." (SB Eibetno). Sin. azaoketarako ziri. Ik. azaoketa.
txábeta. 1. txábeta, txábetia. (c). izena. Burdinazko ziria, bizikleta pedalaren ardatza eta bielaren arteko lotura egiten duena, adibidez.   Chaveta. Pedalai txabetia urten eta muturrez aurrera jausi nitzuan./ Txabetiak olguria dauka. txábetatik izúrrauta egon. (d). esapidea. Burutik gaizki egon. Txabetiak faillatzen jotsak./ Txabetako faillua jaukak. 2. txábeta, txábetia. izena. Perrak, animaliaren kaskuan asentatuta gera dadin, duen belarri antzeko zatia. Kaskuan perria ola ipintze zan, au urtetze zan, da au okertu itte zan olako tenaza batzuk artu, ta kaskua jaso, ta azpittik gora zea itte zan au txabetia, belarrixa. Roman.