Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
susuma
tábla
susuma, susumia. izena. (Aramaio, Oñati) Zerbaitetarako higuina edo erreparoa. Gurian ezta orretarako susumarik izaten./ Susuma bat sartu rust niri orrek! (Orm Aram).
sutái. Ik. sutégi.
sutáko áuts, sutáko áutsa. (b). izena. Ceniza. Etara ekonomikatik sutako autsa ta ortura eruan./ Bai, autstrapua gaiñien ipintte jakon, sutako autsan trapua.Juana. Sutako hautsa jaboe edo deterjente moduan erabiltzen zen, hari-matazak eta arropa garbitzeko, lixiba egiteko. Pago-egurraren hautsa nahi izaten zen, gaztainarenak kolore eskasa ematen baitzion arropari, tinta botatzen zuelako. Etxean nahikoa ez zegoenean, auzora jotzen zen. Hautsa talaburnika (talopalaka) neurtzen omen zen.
sutáko gántxu, -o, sutáko gantxúa. (c). izena. Ekonomika edo beheko sua astintzeko erabiltzen den burdinazko gauza.   Gancho de cocina. Sutako gantxua bota katuai tta urrengo egunian aldameneko andria buruan ebaixakin. Ik. gántxu, -o.
sutauts, sutautsa. izena. (Eibar) Pólvora.
sutégi.
sutegixa
© Iñaki Arana
1. sutegi, sutegíxa. (c). izena. SUTÁI, SUTÉI. Fragua. Ermentariko bentanatik sutegira begira egote giñan. Ik. errementári. 2. sutegi. Ik. suetxe.
sutoki. Ik. suetxe.
sutóndo, sutondúa. (b). izena. Suaren ondoa. Goxo-goxo egoten da sutonduan./ Majo e, katuen moduan sutonduan (esaera entzuna).
sutu. 1. sutu. (c). du aditza. Su eman. Atzo atsaldian sutu giñuan txendorra. 2. sutu. (c). da aditza. Oso haserre jarri. Sututa jartzen dok asuntu ori aittatu ezkero.
sutxákur, sutxákurrak. (d). "Ciertas luces que se veían de noche." (Izag Oñ). argitxákur, argitxákurrak. (d). izena. Fuego fatuo. Sin. sutxákur.
súzko-zézen, súzko-zezéna. (b). izena. Toro de fuego. Suzko-zezena ei dago gabian. Sin. zezen-súzko.
suzkurruberak
© BUAko guztiak
suzkúrrubera, suzkúrruberak. (a). izena. SUZKARRABERA. Suzko erruberak.   Fuegos artificiales. Urtero izaten die Paskuetan suzkurruberak. Baturako ere ez litzateke berba txarra.
ta. (a). juntagailua. Ik. eta.
ta-ta. onomatopeia. Tiro jarraituen onomatopeia.
tábako, tábakua. (a). izena. Tabaco. Ik. tabákorri.
tabakorrixa
© Ezezaguna
tabákorri, tabákorrixa. (c). izena. . TÁKORRI. nicotiana tabacum. Tabaco. I, joan ari estankora ta tabakorrixa ekarri./ Sasoi batian basarri askotan ereitte zan tabakorrixa. Orri oso zabalak dituen landare hau hemen ez da orain landatzen, baina garai batean, eskasidadea edo arrazionamendua zegoenean, gerra ostean, adibidez, ezkutuan ereiten zen, arto artean eta horrelako leku gordeetan. Tabakorrixa edo takorrixa deitzen diote oraindik ere zaharrek erretzeko tabakoari.
tabérna, tabernía. (a). izena. Taberna, bar. Ik. árdandei, sárdandei. Gizon tabernazale, etxe galtzaile. esaera. (Lar Antz). Tabernatik datozenak burua bero eta ankak otz. esaera. (Antzuola) (Lar Antz).
tabernári, tabernaríxa. (a). izena. Tabernero. Tabernarixak eztagola diruik diñue. Sin. tabernero.
tabernazúlo, tabernazulúa. (b). izena. (adierazkorra.) Taberna. Zentzu peioratiboan, gisa honetako esaldietan. Mendixan obeto, egun guztia tabernazuluan sartuta baiño. TABERNAZULUAN SARTUTA, batik bat.
tabernero. 1. tabernero, tabernerúa. (b). izena. Tabernaria. Sin. tabernári. 2. tabernero, tabernerúa. (c). izena. Tabernazalea, zurruteroa. Oso tabernerua izan dok bizi guztian.