Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
sastai
sator-zúlo
sator-zúlo, sator-zulúa. (b). izena. Galería de topo.
sats. 1. sats, sátsa. (a). izena. SITS (LEIN.). Zimaurra.   Estiércol. Ortuandako abonuik onena, satsa. Sin. zimaur (Os.), sits (Lein.). Sin. zímaur. 2. satsa. (c). adberbioa. Ugari, edozenbat, dirua hitzaren ondoren eta beste banaka batzuen atzean jarrita.   Muchísimo. Adverbio de cantidad que se pospone a unas pocas palabras. Dirua satsa ein juan taberniakin./ Perretxikua satsa egon dok aurten. Aurreko hitza NOR mugatu singularrean.
satsarda, satsardia. izena. (Antzuola) SISARDA (LEIN.). Sarda zuzena. Lau aginduna da satsardia. (Lar Antz). Etim. sats+sarda
satsetan
© Asier Sarasua
satséta, satsetía. (c). izena. Satsa "zimaurra" sorora edo zelaira ateratze eta zabaltze lana.   Estercolamiento. Oinddio satsetak ein barik dauzkau. Sin. zimaurketa (Os.). Sin. zimáurketa.
sébo, sébua. (b). izena. Sebo. Emon dotsuen okeliak sebua besteik eztauka./ Pelotei, ondatu eztaittien, sebua emuten jakue.
seboliñ, seboliña. izena. (Leintz) Antzinako mutiko txikiak erabiltzen zituzten praka bereziak. "'Fraka arratedunak' o 'seboliña'. Estos 'pantalones' tenían la gran virtud de abrise automáticamente y dejar libres las posaderas en el preciso momento de agacharse el sujeto que los llevaba." (Aran Gatz, 73. o.).
seda, sédia. (a). izena. Seda.
séga, ségia. (b). izena. Guadaña. Segia pasau bia da etxeaurrian. Ik. kodáiñ. ségan. (b). adberbioa. Segando. Artistia da Tomas segan./ Segan pasau dou goiz guztia.
segan
© Ezezaguna
segan eiñ. (a). aditza. Segarekin lan egin. Majo eitten dau zuen mutillak segan. ségia pikáu. (b). izena. Arek etxok sekula ikasiko segia pikatzen. Arek etxok sekula ikasiko segia pikatzen. ségia zorroztu. (a). aditza. Afilar la guadaña. Sin. arráiztu.
segá-ánillo, segá-ánillua. (d). izena. Anillo de guadaña. Don.k sega-uztau edo sega-uztai deitzen dio.
segá-igétai, segá-igétaixa. (d). izena. SEGA-IGITAI, SEGA-IETAI, SEGA-ITEI. Garia, garoa, etab. ebakitzeko erabiltzen den igitai haginduna.   Hoz de siega. Garixa ebaitzeko ietaixa esaten jakon, da gero artua ebaitzeko ero arbixa etaratzeko sega-igetaixa. Bat izeten da agindduna, garixa ebaitzeko, da bestia izeten da agin baria, zorroztutakua, arrixakin zorroztutakua. Don. Ik. igétai.
sega-joku, sega-jokua. (b). izena. Segalarien arteko apustua edo lehiaketa.
segá-kérten, segá-kértena. (b). izena. Mango de guadaña.
segámaillu, segámaillua. (c). izena. Sega pikatzeko mailu zabal kirten-motza.   Martillo de picar guadañas. Junguria ta segamaillua. Don. Junguria eta segamailluak osatzen dutena: pikamailluak. Ik. pikámaillu.