Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
risti-rasta
sagárra jóteko mákina
sagárra jóteko mákina, sagárra jóteko mákinia. (c). izena. Sagarra xehetzeko makina, gero tolarean sagardoa egin ahal izateko. Modu askotakoak omen.   Máquina de triturar manzana para sidra. Sagarra joteko makinia. Modu askotarakoak: batzuk eskuz eraitteko, au eskuz eraittekua da, beste batzuk motorrakin, beste batzuk e malakataia, esaten jakon, ganauakin ibiltzekua. Don.
sagárrerre, sagárrerria. (b). izena. Manzana asada. Gaur sagarrerriak dauzkau. Antzuolan bergararrei "sagarrerriak" deitzen diete, haize asko dutelako edo.
sagar-sábi, sagar-sabíxa. (d). izena. Sagar landarea, oraindik txertatu gabea.   Retoño de manzano sin injertar. Sagar-sabixa, gurian be Goiko Kainpian artu giñuan; landaratarako, gero mentau ta itteko. Klem. Mintegian hartu ohi da. Irisagarra ere erabili ohi da eginkizun honetarako. Sagarran azixa botatzen bok sagar-sabixa izengok eta bestela irisagarran zera izengok. Klem.
ságasti, ságastixa. (b). izena. SASTI, -XA. Manzanal. Sagasti ederrak dare Usurbillen.
sagasti bedar. Ik. áski.
sagu, sagúa. (a). izena. XAGU. Ratón. Ik. saguítxu.
sagú-apixa, sagú-apixia. (b). izena. Nido de ratones. Segadoria errez trabatzen da sagu-apixekin.
saguitxua
© Josu Okina
saguítxu, saguitxúa. (c). izena. SATITXU. Sagu-itxua, satitxua; belardietan ibiltzen den sagu txiki muturzorrotza.   Musaraña. Saguitxuak, muturluze orrek. Klem. Sin. satero (Eib.). Sin. sator-sagu. Ik. lur-ságu.
sagú-tranpa, sagú-tranpia. (b). izena. XAGU-TRANPA. Trampa para atrapar ratones. Erosizu Erratzunian sagu-tranpia.
saguzarra
© Joxerra Aihartza
sagúzar, sagúzarra. (c). izena. XAGUZAR, XAGUXAR. Murciélago. Azen.: ságuzar ere bai.
sai, saixe. izena. (Leintz) Buitre. Sin. buetra. Sin. arrano, buítre.
saiátu. 1. saiatu. (c). da aditza. Ahalegindu.   Esforzarse. Gauza bat irabazteko saiatu egin bia da. Klem./ Ezta asko saiatzen eskolan. Etxera berandu joan izan garenean zera entzun izan dugu: Gaur saiatu zate kale alde ortan. Ant. alegínddu. 2. saiatu, saiatúa. (c). adjektiboa. Asko saiatzen dena.   Diligente. Ezta listua baiña bai oso saiatua.