Hiztegia
plisti-plásta. (b). Uretan ibiltzean egiten den hotsaren onom. Onom. del chapoteo. Umiei uretan plisti plasta ibiltzia gustatzen jakue. Don.k dio putzuan plisti-plasta dabiltzan umeei zera galdetzen zitzaiela: Zer, potzuai begixak etaratzen zabizte, ala? komentario 1 Sin. txipili-txapala. Ik. plasta-plásta. kukúrruku, kukúrrukua. (a). izena. Oilarraren kantua. El canto del gallo. Basarriko despertadoria, oillarraren kukurrukua.
kukúrruku eiñ. (a). du aditza. Cantar el gallo. Oillarrak kukurruku eiñ baiño len jaiki naiz.
kukúrrukua jo. (c). esapidea. Desafioa bota. Makiña bat kukurruku joten dau Oriok.
kukúrrukuka. (a). Kukurruku eginez. Oillarra kukurrukuka dabill. mara-mára. (c). adberbioa. Elurra edo euria ederki eta ugari. Se dice cuando nieva o llueve intensamente pero con placidez. Atzo oberuzkuan edurra mara-mara zan./ An, ikusi, eurixa mara-mara.
mara-mara negarrez. esapidea. Negar betean. Gizato aundixa izan arren, mara-mara negarrez egon zan. (AAG Eibes). Ik. blasta-blasta.
plómo, plomúa. (a). izena. Beruna. Plomo. Oso adinekoek BERUN ere badarabilte. plómuak erre. (b). Fundirse los plomos. Len takian potian gelditze giñan argi barik plomuak erreta. Irudizko zentzuan ere entzuten da inoiz: Lanian asi naizenetik ziero plomuak erreta najaok. Plomuak SALTO ere egiten dute.
plóst!. (b). onomatopeia. Arrautzak, esate baterako, lurrera jausi eta apurtzerakoan egiten duen hotsa. Onom. de la rotura de un huevo, por ejemplo. Maittik jausi tta plost!. Antzinako berba-jolas baten agertzen da. bat martin parrat, bi martin ipurdi, iru kolkua bete diru, lau sardiña bakaillau, bost kaketan plost. (d). esaera. (haur hizkera.) Haurren berba-jolasa. sei. (a). zenbatzailea. Seis.
seitterdietan egon. esapidea. (lagunartekoa.) Zakila ez tentetu. Hau dok jiria: gaba osua neska batekin ibili eta erlojua beti seittardietan. (TSE Berb).
póbre, póbria. (a). adjektiboa. PRÓBE. Pobre. Beti lanian da beti probe. PROBE, oso adinekoek bakarrik.
Pobrian arrazoia eta urriñeko suegurra alperrik galtzen die. esaera. (Antzuola) (Lar Antz).
pobrian arrotasuna eta kaskarian prasia (brasa) denpora gutxikuak dia. (b). esaera. "Ez dute irauten, desagertu egiten direlako." (Lar Antz).
póda, pódak. (d). izena. PORAK. PORAK. Podaketarako tenazak. Tenazas para podar Poraketarako porak. Don.
podáketa, podáketia. (c). izena. PORAKETA. Poda, labores de poda de los frutales. Poraketia ondo eitteko jakiñ ein bia da. PORAKETA esaten da gehiago. PORÁKETAN. Podatzen. Poraketan emun dau ixa negu guztia. Ik. iñáusi, iñáusketa.
podáu. (c). du aditza. PORÁU. Podar un frutal. Sagarrak porau biarrian dare. PORÁU entzuten da gehiago. Ik. iñáusi, soilddu.
políki. (Leintz) POLÍTTO (UB.-ANG, LEIN.). 1. poliki. (a). adberbioa. POLÍTTO (UB.-ANG, LEIN.). Despacio. Poliki-poliki ibiltzen da. Ik. astíro, sosíuz, mantso. 2. poliki. (c). adberbioa. POLÍTTO (UB.-ANG, LEIN.). Ondo samar. Bastante bien, lindamente. Aura poliki bizi da jubilau zanetik./ Txopekuan poliki emuten dabe jaten./ Gurian politto ikusten da euskal telebista.
pólitt. 1. politt, polítta. (a). adjektiboa. Bonito, -a. Zelako bizikleta politta.
2. politt, polítta. (a). adjektiboa. (adierazkorra.) Ederra, handi samarra. Hermoso, -a, bueno, -a. Zartara politta artu najuan ate-markuan kontra./ Mozkor politta jauken arek pe./ Bei politta erosi jok Pellok.
ardao politta. (c). esapidea. Ardo ona, bikaina izan gabe. Leenguan ekarri giñuan Laguardiatik ardaua politta.
polítta pasáu. (b). esapidea. Menuda la que (nos, les...) ha sucedido. Politta pasau jakun Portugalen.