Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
nái. NEI. 1. nái, náixa. (b). izena. Gogoa (adibideko adieran bakarrik).   Voluntad, acto de querer. Fraille juatia bada bere naixa, joan deilla. naiko, naikúa. adjektiboa. Hitz konposantuaren bigarren zati bezala(-NAÍKO, -naíkua) nahi duena, pretenditzen duena. Barregarri-naiko liburu bat egin dau, baiña graziaik eztaukanak eztauka./ Aundi-naiko etxia dauka, baiña estilo gutxikua. 2. nái izan. (a). du aditza. Querer. Zeuk pe eztakizu ze nai dozun. Nai izan zeban./ Nai zeban./ Nai dau./ Nai izango dau edo naiko dau. Angiozar eta Uberan gura gehiago, adinekoek, batik bat. Sin. gúra ízan. nai aiña. zenbatzailea. Nahi adina. Orrek nai aiña diru dauka. Sin. nai ainbat, nai beste. nai dabenak nai dabena esango dau. (b). esapidea. GURA DABENAK GURA DABENA ESANGO DAU. Digan lo que digan. Nai dabenak nai dabena esango dau, baina Riojako ardauan modukoik etxaok. 3. nái izan. (d). "Baietz... Nai dozu ori zure amak badakixela? (Baietz ori zure amak jakin)". (Lar Antz). 4. nai izan. (c). dio aditza. Maite izan.   Querer a alguien, amar. Umiak asko nai zotsan amandriai./ Orduan umiei nai zixuen e. JJp. (AA BergEus, 340. o.) Adinekoen artean arrunta. NOR-NORI-NORK. Sin. maite, gure izan (Lein).
nai aiña. zenbatzailea. Nahi adina. Orrek nai aiña diru dauka. Sin. nai ainbat, nai beste.
naiéz, naiéza. (c). izena. Desasosegua, adore falta osasunez ondo ez sentitzeagatik.   Desasosiego, malestar, desgana por indisposición. Ondoeza daukanian personiak, naieza, gaixo antzian dabillenian. Klem./ Kalenturaik eta ezer eztaukat, baiña alako zer bat, naieza; ta etxata juaten.
naigabia emon. esapidea. (Eibar) Doluminak eman. Petrari naigabia emotera juan non eta an topau jonat Andre Madalen kantatzen. (AAG Eibes).