Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
murko
musútruk
murko, murkue. izena. (Leintz) Botijo. Ik. pótijo.
múrmu, murmúa. (d). izena. Txakurren gaitza.   Muermo, moquillo. Ondorengo eran, ia beti: MURM murmúak jóta égon. 1. murmuak jota egon. (d). aditza. Padecer el perro la enfermedad del muermo, el moquillo. Txakurra murmua jota dago ta akaau ein biakou. 2. murmuak jota egon. (d). esapidea. Norbait ganoragabetua egon.   Estar amuermado. Ze mutillak? Atsalde guztia maittik jaikitzeke egoteko murmuak jota zarete ala? .
murmúak jóta égon. 1. murmuak jota egon. (d). aditza. Padecer el perro la enfermedad del muermo, el moquillo. Txakurra murmua jota dago ta akaau ein biakou. 2. murmuak jota egon. (d). esapidea. Norbait ganoragabetua egon.   Estar amuermado. Ze mutillak? Atsalde guztia maittik jaikitzeke egoteko murmuak jota zarete ala? .
murmuríxo. 1. murmurixo, murmurixúa. (d). izena. Murmullo. 2. murmurixo, murmurixua. izena. "Jardun arina eta etengabekoa" (Lar Antz). Sin. marmarreta, mormóxeta.
murmurka. adberbioa. "Marmar eginez. Lenguan mutil bat etorri zan galtzetin saltzen, enotsan ezer erosi eta murmurka baten jun zan." (Lar Antz). Sin. marmarka.
murmurreko. Ik. mormorreko.
murríztu. (c). da aditza. Gutxitu.   Reducirse. Tabernarixen irabazixak pe dezente murriztu die aspaldixan./ Asko murriztu jako illia. Ik. gutxíttu, urríttu.
murruskára. 1. murruskara, murruskaría. (d). izena. Refunfuño, bufido. Atian sartu orduko murruskaria ein ddost maixu zazpiki orrek. Sin. erremuskára, furrustára. 2. murruskara, murruskaría. (d). izena. Euri zaparrada laburra, hodeia dagoenean-eta egin ohi duena.   Breve chaparrón tormentoso. Ainbeste trumoi tta oiñeztu, ta azkenian murruskaratxo bat eitteko.
murruskilddu. Ik. muskílddu.
murtzilla. Ik. mórtzilla.
mus, músa. (b). izena. El juego del mus. Geixen pratikatzen daben deportia, musa. musían. (b). Al mus. Atsalde guztian musian pasau giñuan. MUSIAN EI
músika, músikia. (a). izena. Música.
musintz eiñ. aditza. (Aramaio) Mespretxatu, gutxietsi. Musintz ein nutzan orri. (Orm Aram).
muskarra
© Joxerra Aihartza
múskar, muskárra. (b). izena. MUSKER. Muskerrra. Lagarto. Muskerra berez gaitzik bako animalia da, baina guk beldur ikaragarria genion txikitan. Beldur hau nondik norakoa ote den galdetuta, Pisto lagunak diosku berak beti entzun duela muskerrak hortzekin helduz gero, zazpi elizatako kanpaiak entzun arte ez duela jareiten.
muskílddu. (c). da-du aditza. MURRUSKÍLDDU, MUXKULDU (ANTZ.). Magullar(se), manosear, estrujar algo deteriorándolo. Perretxikuak ziero muskildduta ekarrittuzu plastikuan./ Motxillan daren madalenak ziero muskildduta dare. Ik. malúskau.
muskiríxu, muskirixúa. (d). izena. NEGAR-MUSKIRIXU. Intziria, negar isila.   Lloriqueo. Zera dio Osintxuko Ferminek oso-osokoa ez zen txakur bati buruz: Araia jaten jonan, atsalde osuan telebisiñua ikusten... eta zaunka baten, gaba osuan muskirixua, baju igual, baiña betik kejia./ Negar-muskirixuetan dago egun guztian ume koittau ori. (AAG Eibes).
muslári, muslaríxa. (b). izena. Mus jokalaria.
mustáu. (d). du aditza. MOSTAU. Abere-kumea bere amarengana eraman titia har dezan.   Hacer que la cría mame la leche de su madre. Billotxak mustau. Ardixak etxera joaten dienian esnia eratia, errepera botatzia, mustatzia. Billotxak mustau dittut. Txala be bai. Klem. NOR-NORK larrau bezala.
mustrúka, mustrukía. (d). izena. Terreno de pequeñas dimensiones, rodeado de terrenos ajenos, riachuelos, ribazos, zarzales. Ezetarako etzan mustrukatxo bateaittik asarretu zien bi anaiak.
musu. Ik. mósu, laztan.