Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
lurméndu
luzátu
luzátu. (b). da-du aditza. LUZÉTU. 1. luzatu. (b). da-du aditza. LUZETU. Luzetu.   Alargar(se) tanto en el tiempo como en el espacio, estirar. Matrikulatzeko plazua luzatu ein ddabe./ Guazen kanpora ankak luzatzera./ Eguna luzatzen asitta dago. Biak entzuten dira, baina pertsona handi egiteari buruz LUZETU gehiago, eta denborari buruz LUZATU. Zela luzetu dan zuen mutikua. 2. luzatu. (d). da-du aditza. Erraminta baten ahoari, altzairatu ondoren, mailukarekin forma eman. Beiñ pegaitten danian ba geo aiketa aixkorian formia emun arte, aiketa luzetu arte, ta gero azkenian desteran. Jen.
lúze, luzía. (a). adjektiboa. Largo, -a (tanto en espacio como en tiempo). Egun luzia gaurkua./ Luzegixa da makilla au. 2 komentario lúze irítzitta égon. (c). esapidea. Norbaiten edo zerbaiten zain urduri edo aspertuta egon asko berandutzen delako. Etxera noia, oiñezkero ama luze iritzitta egongo da ta./ Etorri za? Luze iritzitta genden ia. lúze izan. (c). da aditza. Medir de largo. Uberako frontoia ogei metro da luze eta bost zabal. lúze jausi. (c). esapidea. LUZE BOTA, EGON. Pertsona bat lurrera jausi, bota, edo etzanda lurrean egon. Zuri-zuri jarri zuan eta luze jausi zuan danon aurrian./ Muturreko bat emon da luze jausi zuan./ An jeuan elizpian luze, lo-korrosa baten. lúze joan. (c). esapidea. Denbora asko iraun. Gaurko juntia luze joango da ta ez nere zaiñ egon./ Udan basarrixan egunak luze joaten die. luzéra. (c). adberbioa. A largo tiempo. HIESak eztau derrepente iltzen baiña luzera bai./ Oinddio ondo gabittz baiña eztakitt luzera ze pasauko dan. luzeráko. (b). adberbioa. Denbora askorako. Uste dot luzerako izango dala gaurko afaixa./ Arnasia estutzen asi jako eta ointxe ezta luzerako. lúzetara. (b). adberbioa. A lo largo, longitudinalmente. Frontoian mutikuak luzetara jokatu biarrian zabaletara jokatzen zeben./ Eztakitt erretratua luzetara ala zabaletara etara. Ant. zábaletara. luzían. (c). adberbioa. Luzeeraz.   De largo. Luzian etxuat esaten, baiña zabalian Bergako frontoia beste badala... matxinkalaiña baiño luziaua. (d). esapidea. (Oñati) "Se dice de una raíz larga que no se puede sacar." (Izag Oñ).
luzéera, luzéeria. (b). izena. Largura. Mai onek luzeera aundigixa dauka onako./ Metro bete da luzeeran da erdi zabaleran. komentario 1