Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
kikarakára
kínkilla
kikarakára, kikarakaría. (d). izena. Berez, kikara bete isurkin; "Puxkatxo bat" zentzuan erabilia.   El contenido de una jícara; se usa en el sentido de "un poco de líquido" (bebida, normalmente). Gure aitta-zanak basua luzatu ta bein baiño geixaotan eskatze zeban: botaidazu kikarakaratxo bat ardao./ Kaziai kikarakaratxo bat koñak bota bia jako ondo gixatzeko.
kiki egin. aditza. (haur hizkera.) (Eibar) Ezkutatze jokuan ibili (ume txikixekin). Anetxo, kiki, kiki, nun dago?
kikíli-mákala. (c). Ondoezik samar, gaixoaldiagatik edo.   Así así, no muy bien; por enfermedad, generalmente. Kikili-makala ondo eztabillenian. Ondoezagaittik. Bai, neu oiñ nabillen moduan. Klem./ Etxian danak gripiakin, neu be kikili-makala, aura zonan aura.
kilika
© Josu Okina
kílika eiñ. (d). esapidea. Atearen sarrailatik, leihotik edo edonondik disimuloz begiratu.   Mirar con disimulo de una cerradura, ventana, etc. Kilika eittia; atian zerraillatik pe in leikek, erozein lekutatik, ero baztar batetik ero. Nobera ikusi barek bestia ikusi naixa. Klem. komentario 1
kili-kíli, kili-kilíxa. (b). izena. GILI-GILI. Cosquillas. Egundoko kili-kilixa dauka Milak. kili-kíli eiñ. (a). dio aditza. Hacer cosquillas. Ezidazu kili-kilirik eiñ./ Ama, Peruk kili-kili eitten dost. komentario 1 Ik. gilbéra.
kilikilitsu, kili-kilitsúa. (c). adjektiboa. Cosquilloso, -a. Sin. gilbéra.
kíli-kólo. 1. kili-kolo. (b). onomatopeia. Loka, mugikor.   Onomatopeya que indica que una cosa está suelta o mal sujeta; en sentido figurado, "poco afianzado". Galtzarako arlosak kili-kolo dare./ Jaixetako programia kili-kolo dago oinddio. Sin. loka. 2. kilí-kólo, kilí-kólua. (d). izena. Loka, baibena.   Vaivén, inestabilidad física. Mai onek kili-kolua dauka. Mugitu egiten dela, alegia.
kilímala ibilli. (c). esapidea. Osasunez makal ibilli. Aspaldian kilimala dabil Joxepa.
killár-ítxuski, killár-ítxuskixa. (d). izena. Escobón de brezo. Sin. itxúski, killárreskoba.
killarria
© Jaione Isazelaia
killárra, killarría,. (b). izena. . ILLÁRRA, IÑARRA, KIÑERRA. Calluna vulgaris. Brezo. Ikusten denez, aldaerak ugari dira eta badira hitz hauek /a/ berezkorik gabe esaten dituztenak ere: KILLAR, ILLAR, I komentario 1
killarreskobia
© Jaione Isazelaia
killárreskoba, killárreskobia. (d). izena. Escobón de brezo. Killarreskobiakin garbitzen da ganbaria. Sin. itxúski, killár-ítxuski.
kílo, kílua. (a). izena. Kilo.
kilómetro, kilómetrua. (a). izena. Kilometro.
kilturrik ez jakin. "Ezer ez jakin. Kilturrik pe eztaki. Kiltur hitza ez dakite zer den, testuinguru honetan bakarrik erabiltzen dute." (Lar Antz)
kimatu. "Aramaion normalean lizarren adarrei orriak kentzea. Adarrekin sendorrak egiten ziren eta etxera eroaten ziren han kimatzeko." (Orm Aram). Ik. itxúndu.
kímera, kímerak. (d). izena. Ezinikusiak, eztabaidak.   "Desavenencia, disputa, riña." (María Moliner). Beti guriai bajezia idixagaittik, da bestiai ez gustatzen, da ortara kimerak eukitze zittuen. Mertz. KIMERAK EUKI. Ia galdua.
kímu, kimúa. (d). izena. Lakatz berria. Beian beti pujia, baiña arbola-burua mozten danian "kimua dezente etara jok". Don. Puja esan ohi da, baina Don.k dionez arbola-buruan sortzen denari kimu esaten zaio. Ez dut beste sekula entzun. Ik. púja.
kinddia
© Jaione Isazelaia
kíndda, kinddía. (c). izena. . GINDA. Gerezi mota bat.   Guinda. KINDDA GARRATZA ere bada. komentario 1
-kingo, -kingúa. (d). atzizkia. -kikoa. Zerbaitekikoa. Tratua, harremana, batez ere Nik arekinguak aspaldi ein nittuan./ Guk odolostiakinguak aitta geixotu zanian akabau giñuzen. Amak dio lehen oso erabilia zela. Egin edo akabau aditzekin esan ohi da gehienbat, baina bestela ere bai; egurrakingua esan digu egurrez egindakoa zentzuan Egotxeagako Joantxok.
kínke, kinkía. (d). izena. Quinqué. Argixa; kinkiak eukitzen giñuzen. Eli. Donatok dio karburozkoak zirela: Karburuakin kinkia be bai. Karburuakin ibiltzekua, ola esegitta gantxu batekin. KANDILL deitzen zaiola dio beste batean. komentario 1 Ik. kándill.