Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
kátxo, kátxua. (b). adjektiboa. (Oñati) Ezkertia.   Zurdo.
kaudel, kaudela. (d). izena. (Oñati) Ganora. Eztako ezertarako kaudelik./ Ori, kaudelbaia galanta!
káusk!. (c). onomatopeia. (adierazkorra.) KOSK, KLAUSK . Onomatopeya que indica acción de morder. Zuen txakurrak kausk ein ddost ipurdittik./ Txakurrak, gutxien uste danian, kausk./ Gure aatiak txitxaria ikusi orduko klausk eta barrura.
kauskaria
© Gorka Ortega
kauskára, kauskaría. (c). izena. (adierazkorra.) KOSKÁRA, KLAUSKARA. Mordisco. Ze sagar da? Emongostazu kauskara bat?/ Klauskara dezentia ein ddotsa zuen Pitxirriok. Ik. ainkára.
káutetan. (d). KAUTAN. Nere, bere... artean.   Para mis, sus... adentros. Nik neure kautetan oinddio, onek ze nai ete jok. Enotsan antzik emoten. NEURE, BERE... KAUTETAN
kaxa, kaxia. (b). izena. (Eibar) "Culata de arma, corta o larga. Kaxak eitteko intxaurra. Intxaurrak besterik ez dau balio." (SB Eibetno).
kaxagiñ, kaxagiña. (b). izena. (Eibar) "Eskupeta-kaxak (kulatak) egiten dituena." Txirixo-kalian bizi ei zan Batista kojua, Eibarren kaxagiñik onenetarikua. (SM Zirik)
kaxk. Ik. kask.
kaxkagorri, kaxkagorrixa. (c). adjektiboa. (Leintz) Ilegorria.
káza, kázia. (a). izena. Ehizea.   Caza. Aurki zabaltzen da kazia. KÁZAN, KÁZATIK, KÁZARA. Ehizean, ehizetik, ehizera. Kazan ein giñuan egun guztia./ Kazan dabill aitta./ Kazatik etorri zien atzo./ Kazara doiaz Riojara. kázan, kázatik, kázara. (b). adberbioa. KÁZATIK. KÁZAN, KÁZATIK, KÁZARA. (b). adb. Ehizean, ehizetik, ehizera.  Kazan ein giñuan egun guztia./ Kazan dabill aitta./ Kazatik etorri zien atzo./ Kazara doiaz Riojara. Ik. eitzari.
kazári, kazaríxa. (b). izena. Ehiztaria.   Cazador. Ik. eitzari.
kaza-txákur, kaza-txakúrra. (c). izena. Ehize-txakurra.   Perro de caza. Kaza-txakur onak asko balio dau.
kázo. 1. kázo, kázua. (a). izena. Esnea berotzeko etab. erabiltzen den ontzia.   Cazo. 2. kázo, kázua. (a). izena. Burruntzalia.   Cazo, cucharón.
kazúela, kazúelia. (a). izena. Cazuela.
ke, kéia. (a). izena. KEE. Humo. Pub-etan zenbat eta ke eta zarata aundixaua, orduan da jente geixao. /e/ luze samarra, ia kee. Ik. keétu. Sua daon lekuan, keia. esaera. KEIA DABILLEN LEKUAN SUA GERTU. "Gazteleraz: 'cuando el río suena agua lleva'." (Lar Antz). keia emon. Ik. keétu. keiana eiñ. (c). esapidea. Joan, eta etorri ez. Arek pe keiana ein ddau, ogi billa joan, eta irurak eta arrastoik pez.
keda. Ik. kera.
kedárra. 1. kedarra, kedarría. (b). izena. Tximiniari barrutik egiten zaion kostra.   Hollín. Kedarra zatixak jausten die, tximinixia zikiña dago ta. kedarría baino sikúaua. 1. kedarria baiño sikuaua. (c). esapidea. Oso lehorra:. Kedarria baiño sikuaua dago ogixa. 2. kedarria baiño sikuaua. (c). esapidea. Oso zekena. Kedarria baiño sikuaua da dendari hori. 2. kedarra, kedarría. izena. (Antzuola) "Beheko sutan zintzilik jartzen zen ontzi handia." (Lar Antz). Beste lekuetan edarra esaten zaiona, ziur asko.
kedarrátu. (d). da-du aditza. Kedarraz bete edo zikindu.   Ensuciar(se) de hollín. Tximinixia ziero kedarratuta dago./ Kedarria pegauta dagonian: kedarratuta. Tximinixia ero edozer gauza. Klem. komentario 1
keétu. (c). da-du aditza. Ahumar. Keetutako txorixuak die./ Gaztaien moduan keetuta geldittu giñan Sala Fiestas artan. Gaztae, txorixo eta abar keetu egiten da, edo keia emon egiten zaie.
amerika keixia
© Jaione Isazelaia
keixa arbolia
© Jaione Isazelaia
kéixa, keixía. (a). izena. . KEISA. Prunus avium. Gerezia, geriza arbola. Cereza, cerezo. Keixia be artikulu zera da, ona, muebletarako ta daneako balio dau keixiak. Sebas. Zuhaitzari keixa-arbola ere bai. Adibidean ikusten denez, materialetarako ere ona da bere egurra. Zenbait gerezi klase: abade keixia, Amerika keixia, anpolai gorrixa, anpolai beltza, dultzakeixia, garagar keixia, goizkeixia, goizkeixa gorrixa, goizkeixa zurixa, keixa zurixa, keizberia, kinddia, kindda garratza, txori keixia. komentario 1 Ik. Gábonetan kéixak. keixak sasoian. (c). esapidea. Gauzak bere sasoian (egin behar direla). Nobixiakin joan da oporretara. Badakizu, keixak sasoian. keixapian egin. esapidea. "Modalidad de caza.   Egunargittu aurretik keixa baten albuan ipini eta keixak jatera datozen txorixak harrapatzia." (SB Eibetno)