Hiztegia
iñor. 1. iñor. (a). izenordaina. Nadie (ezezkoetan). Eztago iñor komunian./ Iño(k) pe eztaki zenbat sufridu neban.
I iñóbe. (b). IÑOR BE. Inor ere. Iñobe etxuat ikusi bidian. Etxuat gizonik iñobe ikusi. Don. íñok éztakotan ibílli. (c). esapidea. Ezohizkoak diren gauzak egin, nabarmenak edo normaletik kanporakoak. Zer, Aixkorriko puntara zoiazela gaba pasatzera? Zuei iñok eztakotan ibiltzia gustatzen jatzue. Errieta doinuan esan ohi da. Sin. béstek éztakotan ibilli. Ik. beste(k). iñor biarrian egon. (c). Norbera gauza izan ez eta norbaiten premian egon. Ezta ezetarako gauza. Iñor biarrian dago komunera joateko be.
2. iñor. (b). izenordaina. Alguien, otra persona. Iñon biarra badozu, deittu./ Orrek beriak eta iñon lanak eitteittu./ Orrek, iñor balitz, primeran bizi bia leuke./ Norberan andria baiño iñona polittaua izaten da. Ik. beste(k).
iñóra. 1. iñóra. (a). adberbioa. A ninguna parte (ezezko esaldietan). Aurten enoia iñora udan.
2. iñóra. (a). adberbioa. A alguna parte (bestelakoetan). Gero bazoiaz iñora?/ Iñora joatekotan Greziara joango nitzake.
iñoráko, iñorakúa. (b). izenlaguna. Ezezkoetan, ez baterako eta ez besterako, bestelakoetan, lekuren baterako. Aurten eztaukau iñorako asmoik./ Bide au ezta Elgetarakua ta ez iñorakua./ Iñorako kartaik badago emoidazu.
iñoráko ez egon. (c). esapidea. Inora joateko moduan ez egon. Umia izan dabe eta eztare iñorako.
iñótara (be). (b). adberbioa. IÑOTATIK BE (LEIN.). De ninguna manera. Ezin leikek ori iñotara eiñ? Don./ Eztok konsegiduko konbenzitzeik iñotara be. Don. Sin. ezétara (be).
iñúdetza, iñúdetzia. (d). izena. IÑURETZA. Inude lana. El trabajo de nodriza. Iñudetzia gauza tristia da./ Gaztetan iñuretzan ibilittakua da.
íñun. 1. iñun. (a). adberbioa. En ninguna parte (ezezkoetan). Iñun eztot ikusi olakoik.
2. iñun. (a). adberbioa. En alguna parte (bestelakoetan). Zigarroik iñun topatzen bozu, ekarri.
iñúndien, iñúndienak. (c). izena. Inon direnak, demasak, sekulakoak. Lo habido y por haber, las de Dios. Kuartelian iñundienak ein zotsen./ Iñundienak esaittu telebisiñotik.
iñúndik. 1. iñundik. (a). adberbioa. De ninguna parte (ezezkoetan). Zuen etxia ezta iñundik ikusten.
2. iñundik. (b). adberbioa. Nonbaitetik. De alguna parte (hurrengoa bezalako galderetan). Iñundik ekarri leike ura zuenera? iñúndik ál báda. (b). esapidea. Ahal izanez gero. Iñundik al bada aurten julixuan joan biou bakaziñotara.
3. iñundik ez. (c). adberbioa. IÑUNDIK EZIN, IÑÚNDIK IÑÓRA. Inola ere ez. De ningún modo. Ezin zeben mutilla iñundik errendidu. Sin. iñola be, ezegaittik pe, ezetara be, ezela. Sin. ezégatik (pe), ezéla (be), ezétara (be), iñolá be. iñúndik iñóra. adberbioa. Inola ere ez. De ningún modo. Ezin dau iñundik iñora lanik topau. Sin. ezégatik (pe), ezéla (be), ezétara (be), iñolá be.
iñúndik iñóra. adberbioa. Inola ere ez. De ningún modo. Ezin dau iñundik iñora lanik topau. Sin. ezégatik (pe), ezéla (be), ezétara (be), iñolá be.
iñúndiko, iñúndikuak. (c). izenlaguna. Alde eta modu guztietakoak. De todas partes, clases, estilos... Santa Luzietan iñundiko ijitto guztiak juntatzen die./ Iñundiko katai guztiak zaroian jantzitta./ An zeren Bixkai guztikuak eta iñundikuak.
iñúngo, iñungúa. (a). izenlaguna. De ninguna parte (ezezkoetan bakarrik esana). Ori ezta ez emengua ta ez iñungua.
iñungo asmorik ez euki. (c). esapidea. IÑUNGO GOGORIK EZ EUKI. Inolako asmorik edo gogorik ez izan.
ípar. 1. ipar, iparra. (d). Norte. Sin. nórte. 2. ipar, ipárra. (c). izena. IPAR-ÁIZE, IFAR, IFAR-AIZE. Iparraldetik edo ipar-ekialdetik jotzen duen haizea. Viento Norte o Noreste. Udan iparrak joten badau, denpora sikua.
Sin. norte-aize, nórte. Ik. égoe, -i, frantzía-ípar, nórde. Ifarrak berorik ez, pobriak lagunik ez. esaera. Dirurik eza eta lagunik eza alkarren kideko izaten ei dira. (SM Ezten).