Hiztegia
gaztáiñerre, gaztáiñerria. (b). izena. Castaña asada. Gaztaiñerriak dauzkau afaltzeko.
Gaztáiñerre (egúna). izen propioa. GAZTÁIÑERRE. Eibarren azaroko bigarren astelehena, Osintxun hirugarrena. Bi leku hauetan ÁNIMEN ere deitzen zaio egun honi. Bergaran eta Uberan, berriz, Domusantu eguna. Osintxun eta Eibarren ohitura da lagun taldea bildu eta afaria egitea, gaztaina eta guzti, jakina. Uberan ere bai, nahiz eta aldi batean galduta egon den.
gaztáiñerre-jan, gaztáiñerre-jana. (c). izena. Gaztainerreekin egindako otordua. Gaztetan gure kuadrilliak urtero eitte giñuan gaztaiñerre-jana Domusantu egunian.
gáztaiñi, gáztaiñixa. (c). izena. GAZTAIÑAI, GAZTAIÑEI. Gaztainadia. Castañar. Len ba ei zan makiña bat, baiña oiñ eztago gaztaiñirik./ Gaztáiñeixak aundixak. Aniz. Azen.: gaztáiñi ere bai.
gaztánbera, gaztánberia. (d). izena. Gaztaimamiña. Requesón.
Gaztanberazko eskuak euki. esaera. Gaztanberazko eskuak dauzkak ala? esaten zaio dena lurrera jausten zaionari.
Gaztándola. toponimoa. Goimendiko (Basalgo, Bergara) baserria, oso paraje apartatuan, esapide bati bide ematen diona. Caserío muy apartado del barrio de Goimendi, en Basalgo, que da origen a una locución. Formal ezpaabill Gaztandolara kriau bialduko aut. Ik. Pikúlitta.
gaztanóntzi, gaztanontzíxa. (c). izena. Gaztaia egiteko ontzia, metalezkoa, gaztae formakoa eta zulotxoduna. Recipiente en el que se hace el queso; tiene muchos agujeritos para que se filtre el suero. Au zan gaztanontzíxa eta azpixan aura gazuria artzeko guk plater bat ibiltze giñuan. Don. Azen.: gaztánontzi ere bai.
gázte, gaztía. (a). izena. Joven.
gazte bizi. (c). esapidea. Ser ingenuo, vivir en las nubes. Milla pezetakin bazkalduko doulakuan ago? Gazte bizi aiz i./ Entradia an artzekuan joan die; orrek oinddio gazte bizi die.
gaztéik. (c). adberbioa. Gazterik. Siendo joven. Gazteik ezkondu zan./ Gazteik il zan. gaztetáko, gaztetakúa. (b). izenlaguna. Gazte denporakoa. De la juventud. Ori gaztetako laguna da./ Gaztetako kontuekin ezin da bizi.
gaztétan. (b). adberbioa. En la juventud. Ori fubolistia izandakua da gaztetan.
gazteáldi, gaztealdíxa. (b). izena. Se dice, sobre todo, de la segunda juventud. Tomas ixa illian egon zan zentruan, baiña berriz be gaztealdixa dauka.
gazteantz, gazteantza(k). izena. (Antzuola) "Gaztetan egiten diren zorakeriak, bihurrikeriak-edo. Gazteantzak oiñ iñ ezian noiz ingoittue ba?" (Lar Antz). Sin. gaztekeríxa.
gazté-dénpora, gazté-dénporia. (a). izena. La época de la juventud. Gure gazte-denporan etzuan ordenadoreik./ Orren gazte-denporia tristia izan zuan.
gazteémon, gazteemóna. (c). adjektiboa. GAZTEMON, GAZTEMUN. Berez dena baino gazteagoa ematen duena. El/la que aparenta ser más joven de lo que es. Mila beti izan da gazteemona./ Anai-arreba guztiak die gazteemonak. Mugatuan, ia beti.
Ant. zarrémon.
gazte-jénte, gazte-jentía. (c). izena. Gente joven, juventud. Jente asko zan, batez be gazte-jentía./ Gazte-jentiak eztau nai trikitixaik jaixetan. Sin. gazteríxa.
gaztekeríxa, gaztekerixía. (c). izena. Gaztetan egiten diren zorakeriak. Gaztekerixetan asi zan berrogetamar urtekin eta biotzekuak emon zotsan.
Ik. gazteantz.
gaztélegoe, gaztélegoia. (d). izena. (Oñati) Hego-haize mota. "Es el que viene de hacia Vitoria y es muy templado. " (Izag Oñ).
gazteríxa, gazterixía. (c). izena. Gazteria. La juventud. Oingo gazterixiak eztauka pelotarako gogoik./ Andik Ezkiogara. Gazterixia izugarrixa, gaztia asko. Fran. Sin. gazte-jénte.
gaztétu. (a). da-du aditza. Rejuvenecer. Aspaldixan gaztetu ein za./ Bizarra kendu dabenetik gaztetuta dago.
gaztetxo, gaztetxua. (b). izena. Hamabi-hamasei (?) urteko gaztea. Gaztetxo kuadrilla bat zetorren bidian gora./ Neska gáztetxo batekin ikusi dot.
gazúra, gazuría. (c). izena. Gaztaia egiterakoan esneari kentzen zaion ura. Suero de la leche. Txarrixak gustora jaten dabe gazuria.
géi. 1. géi, géixa. (d). izena. Gaia. Eginkizuna, helburua. Fin, objetivo. Eskumara esateko ta ezkerrera, gei orrekin ez, baiña gora da beera. Don./ Sardia, orduan ze geittarako dan izengo litzake ta: “zer, atzera-sardia ala aurrera-sardia?” Don./ Banastak izete zien forma diferentekuak pe bai, gei diferentatarakuak, segun zetarako zan. Don.
2. géi, géixa. (d). izena. Gaia. Tema. Beixa e, "zer? ausnartu ete jok"? preguntau eitte jok orduan. Bestekaldera berriz e, "ausnarrian dago, ondo dago". Gauza gutxi eukiko juek paiña, zetarako, ze geittarako dan. Don. Donatok behin baino gehiagotan darabil hitza. Bestela ez dugu asko entzun. Atzizki bezela: abadegi, andragei, gizongei, kurutzegi... hitzetan. 3. gei, geixa. izena. (Eibar) "Larva. Animalixen munduan, mitxeleta-geixa, kakalardo-geixa esaten da." (SB Eibetno).