Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
erromat
errótape
errótape, errótapia. (d). izena. Errotako urak berriro errekara irteten duen lekua eta hango putzua.   El lugar del desagüe del molino y el pozo que en él se forma. Makiña bat anborrain arrapautakuak gaittuk Boluko errotapian.
errotári, errotaríxa. (b). izena. Molinero. Len errotarixak majo manejatzen zien.
errótarri, errótarrixa. (b). izena. Muela de molino.
errubéra, errubería. (a). izena. Rueda. Erruberia okertu jako zuluan sartuta. Ik. búrpill. errubéra aundíxa artu. (d). esapidea. Inguru zabaleko jendea bildu. Zera dio Hilarik auzolanaz ari denean: Gabian afaixa ba berakazopiakin esnia. Eta gero gabian, ba, kuadrilla aundixa batzen zan; gurera geurera, ba, emezortzi-emeretzi, errubera aundixa artzen giñuan da. Ik. jíra.
errubéra mázizo, errubéra mázizua. (c). Haizerik gabeko goma trinkozko kubierta, garai batean, aspaldi, bizikletak eta erabili ohi zituena.   Cubiertas de goma maciza que usaban bicicletas y otro vehiculos hace tiempo. Errubera mazizuak gauza bat jaukek ona, pintxazoik ez; baiña ibiltzeko txarrak dittuk.
erruberán. (b). adberbioa. Kanpaia jotzen, idiarena jotzen.   Masturbándose (gizonezkoak). Beti erruberan be aspertuta najaok./ Ze gau guztia erruberan pasau dok ala? Etim.: erro+behera (?) Ik. érro. erruberán eiñ. (b). du esapidea. Idiarena jo (gizonezkoak).   Masturbarse. Eskolatik etxerarakuan erakusten gontsan alkarri erruberan eitten.
© Jaione Isazelaia
errúda, errudía. (c). izena. . ERRU BÉDAR. Ruta graveolens.. Ruda. Landatuta hartzen da batik bat. Oso usain sarkorra du. Sendagintzan erabilera ugari du: eskorbutoaren kontra, hilekoa jaisteko, bizioak akabatzeko, etab. Bere aleak San Juanetan bedeinkatuta hartzen ziren txakur amorratuen haginkadatik babesteko. Informante batek dio beste leku batzuetan bosnotza deitzen diotela. Beste batzuek bizixo bedarra ere deitzen diote. Kutunaren barruan ere jarri ohi da. Zera dio esaera zahar ezagun samar batek: deabru —edo sorgin— batek besteari agintzen dio pertsona bati heltzeko. —El akixo, el akixo!— Eta besteak erantzuten dio: —Bai, ezpaleuka erruda ta apixo.