Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
éren
érle
éren, érena. (a). izenlaguna. Euren.   Sus Oixe da eren etxia./ Eztauke bakeik erena eiñ arte.
erétxi. (c). du aditza. ERATXI. Pertsona bat, arbolatik gaztainak, etab. lurrera bota.   Derribar una persona, varear castañas, etc. Abajar cualquier cosa por la fuerza. Ixilik ezpaago jota eretxi eingo aut./ Agiakin intxaurrak eresten dabill Antoni. Jetxiren faktitiboa dirudi. Gauza bat jaitsi, behera garraitu esanahiaz ere jaso dugu; honela dio Donatok Elkoro (Elorregi auzoa) aldeko mehatzez aritzerakoan: Bastante mineral on xamarra, baiña bideik pez, burdixan ekarri biar, da san Prudentziora eresten juen, Zerainpetik. Don. Oso gutxi entzuna testuinguru honetan. eretxita egon. esapidea. Oso nekatuta egon.
erída, eridía. (a). izena. Zauria.   Herida. Azen.: érida ere bai Ik. záuri, karraputxi, urratu.
erídu. aditza. 1. eridu. (a). da-du aditza. Herir(se). Gerran eridu zeben. Ik. zaurittu. 2. eridu, eridua. (a). izena. Herido. Eriduak geure etxe aurretik eruaten zittuen kamilletan.
eriñ. Ik. eréiñ.
eríotza, eríotzia. (d). izena. Muerte. Il ein dda geixao. Baiña gero ba beste bati esaten jakonian: “Zer?” “Atzenian, eriotza luzia izen juan”. Don. Bergaran gutxi erabilia baina normaltasunez Oñati eta Leintzen.
eritxi. aditza. ERETXI. Ik. irítzi.
eritxira. Ik. aliitzíra.
erkínddu. (d). da aditza. Indarra galdu, eskastu.   Perder fuerza, volverse defectuoso, desmejorar. Porru landaria ondo etorri zan baiña aspaldixan ziero erkinddu da./ Aura zan gizonakin, da oiñ ziero erkindduta dago.
érkiñ, erkíña. (d). adjektiboa. Eskasa, matxarra, defektoren bat duena.   Defectuoso, -a, de mala calidad. Aurten arbola onek sagar ale erkin batzuk besteik eztittu emon, danak arkuak jotakuak./ Semeik gaztena alako ganorabako erkin bat zuan./ Talde baten, ikustera juten danian bat, “joño, txarri-talde edarra, bat auxe dao erkiñaua”. Don. Ik. érdikiñ.
erla. Ik. érle.
erlabixo, erlabixua. "Avispa." (Lar Antz).
erláiño, erláiñua. (b). izena. (Oñati) Niebla de hondonada. Ik. beláiño.
erlákezten, erlákeztena. (c). izena. Divieso. Lepuan erlakezten minbera batek urten dotsa.
erlamándo. 1. erlamando, erlamandúa. (d). izena. Zángano, abeja macho. 2. erlamando, erlamandúa. Batzuentzat, edozein erle itxurako, handia bada.
erlamiñua lora gañian
© Jaione Isazelaia
erlamíño, erlamiñúa. (b). izena. Erlabioa.   Avispón. Besua aundittuta dauka erlamiñuak pikauta. Txikiari ezpada edo liztor.
erlátegi, erlátegixa. (c). izena. Colmenar. Sin. erlátoki.
erlátoki, erlátokixa. (c). izena. Colmenar. Erlatokira noia eztittara. Sin. erlátegi, erlétxe.
erla-txorta. Ik. erle.
erláuntz, erláuntza. (d). izena. Colmena. Barrutik hustutako arbola gerriz, urritz makilaz eta horrela egindakoei erlauntz deitzen omen zieten, eta zurezko kajaz eginikoei erleontzi. Don. Ik. erléontzi.