Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
endredo, -u
enpárau
enpárau, enpárauak. (d). (Eibar) Gainerakoak, osterantzekoak. Bizirik urten ezkero, diruak eta enparauak ez detsa ardura. (Etxba Eib)
enpátxo, -u, enpatxúa. (b). izena. Estreñimiento. También empacho. Enpatxuakin nabill; enaiz librau aste osuan./ Bi kilo intxaur jan da kriston enpatxua arrapau zeban.
énpaz egon. (b). Kito egon, zorrik gabe. Milla pezeta emoidazu eta enpaz gare.
enpaztu. (c). aditza. "Zorrak barkatu. Zor guztiak enpaztu zetsazen bere egunian.
énpeño, énpeñua. (b). izena. ÉNPAÑU. Empeño. Eztakitt ze eingo daben, baiña enpeñua badauka beintzet./ Eztau bape enpeñuik jartzen. Lehengo zaharrek enpañu esaten zuten. Gaur Joane-Markik egundoko enpañua zeukan Elgoibarko ferixara joateko
enplastua
© Josu Okina
énplasto, énplastua. (c). izena. Landare xehetuz, irinez, etab. egiten den txaplata, gaitzak sendatzeko gorputzean ezartzen dena.   Cataplasma. Aza orrixekin einddako enplastua jartzen dot sorbaldan da mesede eitten dost.
énplastu bédar, énplastu bedárra. (c). izena. . Gure informanteek ez datoz bat izen honen esanahiarekin. Badirudi, batzuen ustez, enplastutarako erabiltzen diren belar guztiei esan dakiekeela. Beste batzuen iritziz, berbena bedarra da, eta bada berbena ez den beste belar bat dela dioenik ere, haundituak jaisteko, zauri txarrak ixteko eta pasmoa botarazteko erabiltzen den bat. Honela prestatzen omen da enplastua: tazakada bat oliotan frijitu, bi basokada olio beltz bota, eta irakin eragin; gainetik eralgi gabeko irina nahastu, edo honen faltan, ogi irina edo zaia. Azkenik, pattar tanta batzuk bota, eta beroa dagoen bitartean komeni den tokian ezarri. Ik. bérbena.
enplíau. 1. enpliau. (b). da-du aditza. Emplear(se), dar empleo. Ogei milla langille enpliatzeittu uezaba orrek. 2. enpliau, enpliáua. (b). izena. Empleado. Kajaorrosko enpliaua da.
enpor. Ik. ánpor.
enségida. (c). adberbioa. Enseguida. Ensegida etorriko naiz. Gutxi erabilia. Sin. segittúan.
entañadera, entañaderak. (d). izena. (Eibar) Pieza txikiak oratzeko erabiltzen dan esku-dornua.   Entenalla. "Tornillo de mano. Entañaderak emoirazuz apur baten, torlojo-buru au biribiltzeko.