Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
désonra
détalle
désonra, désonria. (b). izena. Deshonra. Desonra aundixa zan orduan erderaz ez jakittia.
desónrau. (b). du aditza. Deshonrar.
desordu. Ik. ezórdu.
despátxau. 1. despátxau. (b). du aditza. Despachar. Lanetik despatxau dabe. 2. despátxau. (d). da aditza. DESPETXAU. Amaitu. Oso adinekoek bakarrik. Ori gerrioi despetxauta (karlistada) fueruak kendu zittuen? Hil./ Etorte i zan e, zerera, Olaldera, Olaldetik Gantxeira... emendi Lezasora... Bergakua bazan despatxatze i zan emen, Bergako partian. Hil. Ik. ilddía.
despedída, despedidía. (a). Despedida. despedidía emon. (c). esapidea. Senargaiari edo andregairi laga. Urtetan alkarrekin ibilli ondoren nobixuorri despedidia emon eta kriauakin ezkondu zuan. Klem.
despístau. 1. despistau. (a). da-du aditza. Despistar(se). 2. despistau, despistáua. (a). adjektiboa. Despistado, -a.
déspiste, déspistia. (a). izena. Despiste.
déspota, déspotia. (c). adjektiboa. Déspota.
despregontzau, despregontzaua. adjektiboa. (Antzuola) "Lotsagabea. Ume despregontzaua alakua, aittajaunai be barre./ Ume despregontzau onek eozer gauza." (Lar Antz) Etim.: «desvergonzado».
desprezíau. (b). du aditza. Despreciar.
désprezio, déspreziua. (a). izena. Desprecio. Eskerrik emon ez eta gaiñera despreziua. Azen.: desprézio ere bai desprezio eiñ. (c). Hacer desprecio. Etxekuei ainbeste desprezio eindda gero bera geldittu zan guztiakin. desprézioka ibilli. (c). esapidea. Andar con desprecios. Gizona beti andriai desprezioka ibiltze jako.
désprojo, désprojua. (b). izena. Egur hondakinak. Ba orrek desprojua. Sebas. Etim.: "despojo" seguruenik Ik. laka.
destáju, destajúa. (c). izena. Trabajo a destajo. Ondo ezagutze juat destajua ta etxotsat iñoi opa./ Altos Hornosen destajuan ibillita jaok ori.
destartálau. 1. destartalau. (a). da-du aditza. Destartalar(se). Destartalauta laga giñuan kotxia. 2. destartalau, destartaláua. (a). adjektiboa. Destartalado, -a. Bizikleta destartalau batekin ibiltzen da.
destatu, destatua. izena. (Antzuola) "Ia galduta dagoen hitza, egurra neurtzeko kubikoa erabili aurreko neurria." (Lar Antz)
desténplau. (b). da aditza. Destemplarse. Janda gero destenplau ein naiz.
déstenple, déstenplia. (c). izena. Destemple. Sillan lo artu dot eta eztakitt destenplia ero zer daukaten, baiña enago ondo.
desteria
© Anaje Narbaiza
déstera, désteria. (c). izena. ÉSTERA, DESTERARRI. Pedalez mugitzen den zorroztarri borobila.   Rueda de afilar que se impulsa a pedal. Ganbarako desteran zorrozten zien kutxilluak. Ik. zorróztarri, arri.
desterrau. (b). Erbesteratu.   Desterrar
detallau. (b). du aditza. Detallar. Len ori zeuan: lapurrak bai lenengo Bergaran-ero urtebete bat; ondo gauzak detallatzen zienian Santoñara-ero; fuera, e. Errespetua bai, e; oin gutxitxo oixe dago, oin billurrez bizi ga. Hil.