Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
desanímau
deskárgau
desanímau. (a). da-du aditza. DESALIMAU. Desanimar(se). Adineko zenbaiti desalimau ere entzun dakioke.
desasoségu, desasosegúa. (c). izena. Malestar, desasosiego. Gripia pasau barri nago ta miñik ez, baiña desasosegua daukat./ Nerbioso nabill, prolemia burutik kendu ezindda; gaizki ez, baiña desasosegua.
desbardinddu. (c). aditza. Bereiztu.
desbárdiñ. 1. desbardiñ, desbardíña. (b). adjektiboa. Laua ez den zoruaz esana.   Se dice del piso desigual. Azpixa oso desbardiña zeuan da orreaittik ez da ondo geldittu baldosia. 2. desbardiñ, desbardíña. (c). adjektiboa. Diferente. Gutxi erabilia. Sin. diférente.
desde luégo. (c). juntagailua. Desde luego. Kalian zeoze gutxiao igual eingo zan (euskeraz). Basarrixan desde luego pleno e. Don. (AA BergEus, 344. o.).
deségiñ. (c). da-du aditza. Deshacer(se), destruir. Patata klase batzuk ziero desegindda gelditzen die egosterakuan. Intransitiboan, batik bat.
desengáiñau. (c). da-du aditza. Desengañar(se). Nobixuak laga zebanian betiko desengañau zan. Intransitiboan, batez ere.
deséngaiñu, -o, deséngaiñua. (b). izena. Desengaño. Beixak jarri zittuen aberastuko zielakuan da desengaiñu galanta euki dabe.
desespérau. 1. desesperau. (a). da-du aditza. Desesperar(se). Desesperauta dabill fabrikan. desesperau eragiñ. (b). Hacer desesperar. Loibak desesperau eraitten dotse amandriai. desesperauta bizi. (b). esapidea. Ziero desesperauta bizi da gizona. Ziero desesperauta bizi da gizona. 2. desespérau, desesperáua. (c). adjektiboa. Desesperado, -a. Iñundien desesperau guztiekin juntatzen da.
desesperaziño, desesperaziñúa. (c). izena. Desesperación. Diru barik, bakarrik, goittik beraiño bustitta... Aura zan desesperaziñua.
desezaun. Ik. ezezáun.
désflako, désflakua. (d). izena. DESFALKO. Desfalco. Fabrikako eskribientiak egundoko desflakua eiñ i dau. Lehengo zaharrek erabilia. Flakoaren eta iruzurraren artean zerikusiren bat nabaritzen zutelako, agian. Gaur egun DESFALKO Ik. janaldi.
désgrazia, désgrazia. (a). Desgracia. Naikua desgrazia dauka bere buruakin.
desgrazíau. 1. desgraziáua. (b). adjektiboa. Desgraciado, -a. 2. desgraziau, desgraziaua. (c). da-du aditza. Desgraciar(se). Ixa desgraziau dostak alabia kotxiakin. Umore girokoa.
desgusto. Ik. dísgusto.
désio. 1. désio, désiua. (b). izena. Deseo. Aspaldittik zeukan amak Arantzazura joateko desiua. desíatzen egon. (a). Estar deseando. Udabarrixa etortzeko desiatzen nago. 2. desio izan. (c). aditza. Desear. Etxat iñoi desio nik pasau dotena. Ik. ópa izan.
deskalábrau. (c). da aditza. (lagunartekoa.) Descalabrarse. Ama il jakonian ziero deskalabrau zuan mutilla. Azen.: deskálabrau ere bai.
deskálabro, deskálabrua. (c). izena. Descalabro, fracaso. Atzo Realak egundoko deskalabrua euki juan Madrillen.
deskántsau. (a). du aditza. Descansar.
deskántsu, deskantsúa. (a). izena. Atsedena.   Descanso. Deskantsua komeni jatzu. Ik. átsen. deskantsua artu. (a). Descansar. Deskantsu ederra artu zeban aprobau zebanian. deskantsúan. (b). adberbioa. En descanso. Terreno pobre samarrei urte birik bat deskantsuan laga biar izaten jakue./ Majo gare emen deskantsuan.