Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
aáztu. (a). du-zaio aditza. ARAZTU. Olvidar. Bi a ahoskatzen dira garbi. ARAZTU ere badio zenbaitek Bergarako kalean.
abáde, abadía. (a). izena. ABARE. Apaiza.   Cura. Ik. kúria, máixu. Abadiak ainketan daben errixa, andrak manejetan daben etxia eta auntzak mozketan daben minteixa txarto. esaera. (Aran Gatz). Abadiak aintzen daben errixan eta auntzak dabitzen txaran gauza onik ez. esaera. (Lar Antz). Abadian lapikua txikixa baiña gozua; ikazgilliana aundixa baiña bastua. esaera. (Lar Antz). Nolako abade, alako elizalde. esaera. (Antzuola) (Lar Antz).
abáde-estudiante, abáde-estudiantia. (c). izena. ESTUDIANTE. Apaizgaia.   Seminarista. Artizko abade-estudiantia egon da mezetan.
abádegei, abádegeixa. (a). izena. ABADEGI. Apaizgaia.   Seminarista. Len abadegeixak pillan ibiltzen zien beren sotana beltzekin./ Neu be gaztetan abadegi ibilittakua naiz ba.
abade kéixa, abade keixía. (d). izena. Gerezi mota bat.
abádetar, abádetarra. (d). adjektiboa. (Eibar) Elizkoia.   Clerical. Abadetar amorratua izan zan beti. (Etxba Eib).
abádetxe, abádetxia. (a). izena. Abadearen etxea.   Casa cural. Uberako abadetxia utsik dago aspalditik. Azen.: abadetxía ere bai zenbait lekutan.
abádetza, abádetzia. (b). izena. Abade ofizioa.   La profesión de cura, sacerdocio. Abade geixenak abadetziai laga ein dotse./ Abadetzan zebillen asko oiñ maixutzan dabill.
abadíñau, abadiñáua. (d). izena. Gaztaina klase bat. Beste klase batzu(k) pe baeren, abadiñaua esate jakona beste bat eta. Ik. gaztáiña.
ábailla, ábaillia. (c). izena. ÁBAILL. Honda. Abailliakin arrixak botatzen ibiltzen giñan./ Aintxinako pastoriak oso abillak zien abaillia manejatzen. Batzuek a organikorik gabe darabilte: ÁBAILL, ábailla. (d). Sin. tráilla.
abandónau. 1. abandonau. (b). du aditza. Abandonar. Euskeria geuria da ta abandonatzia izengo litzake negargarrixa. Don. 2. abandonáu, abandonáua. (b). adjektiboa. Abandonado, -a. Eztot aiñ persona abandonaurik ikusi.
abándonu, abándonua. (c). izena. Abandono. Zela euki leizke ermittak olako abandonuan.
abantzada, abantzadia. (Antzuola) "Ibilera azkarra. Ori da abantzadia doiatzuna. Nora zoiaz olako abantzadan." (Lar Antz).
abanze, abanzia. (d). ABANTZE. Azken gerran, tropen aurreraka edo erasoa.   Avance. Da gero etorri zan ori abantzioi, orra Asentzixoa. (Orm Aram).
abaua
© admin
ábao, -u, ábaua. (d). izena. Abaraska.   Panal de miel. Eztiz betetako abaua arrapau ta danon artian jan giñuan./ Argizai asko ta ezti gutxi zeukan abau arek. Sin. pánal.
ábar, abarra(k). (a). izena. Arrama meheak, sutarako erabiltzen direnak.   Ramaje delgado, una vez separado del tronco. Ekarri abar batzuk sua pizteko./ Piñuixa bota zeben eta baso guztia abarrez beteta dauke./ Abar baten trabau ta muturrez aurrera jausi nitzuan. Gehienetan pluralean.
abar-sortia
© Jaione Isazelaia
abar-sórta, abar-sortía. (b). izena. Abarrez egindako sorta. Labesua egiteko, batik bat; saldu ere egiten ziren.   Haz de ramaje. Abar-sortagiñan jarduten zeben, gero panaderixara saldu ta pezeta batzuk artzeko./ Labesu bakoitza eitteko, iru ero lau abar-sorta biar izaten zien. Sin. txortabar (Eib.).
abare. Ik. abáde.
Abarkak
alaznegonzalez@flickr (CC:By-Nc-Sa)
abárka, abarkía. (a). izena. Albarca. Lanerako, gomazko abarkak die onenak, dantzarako narruzkuak. Narruzkuak eta gomazkuak izaten dira. Gomazkoei abarka baltzak ere deitzen zaie. Artu bi marmintt, olaxe, mokor banatan olaxe eskuekin, abarka baltzak, buruko paiñeluak olaxe, taka, ttaka, ttaka, ttaka, Osintxura. Hil. Larruzkoei abarka narruzkuak deitzen die Enr.k. Ik. nárru.
abárka-ézten, abárka-ezténa. (c). izena. Lezna, punzón. Sin. abárka-zíri.